• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صحب (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





صَحْب (به فتح صاد و سکون حاء) و صُحْبَت (به ضم صاد و سکون حاء و فتح باء) به معنای رفاقت و ملازمت و صاحِب به معنای رفیق ملازم از مفردات نهج البلاغه که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره رفاقت با احمق و فتنه‌ها و... از این واژه استفاده نموده است.



صَحْب و صُحْبَت به معنای رفاقت و ملازمت. صاحب یعنی رفیق ملازم آمده است.
راغب گوید: آن در عرف به کسی اطلاق می‌شود که ملازمتش زیاد باشد. اصحاب جمع صاحب است. یعنی رفیقان ملازم.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص رفاقت با احمق در حکمت ۲۹۳ فرموده است: ««لاَ تَصْحَبِ الْمَائِقَ فَاِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعْلَهُ، وَیَوَدُّ اَنْ تَکُونَ مِثْلَهُ»» (با احمق معاشرت و مصاحبت مکن! که کارهای احمقانه‌اش را برایت زیبا جلوه می‌دهد و دوست دارد تو مثل او باشی.)
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در حکمت ۱۶۸ درباره دنیا و آخرت فرموده است: ««الاَْمْرُ قَرِيبٌ وَالاْصْطِحَابُ قَلِيلٌ»» (آخرت نزديک است و توقّف در دنیا كوتاه.)
«اصطحاب» رفیق شدن با همدیگر و حفظ کردن. صاحبات و صواحب جمع صاحبه است. «إستِصحاب» ملازمت و دعوت به رفاقت «إستَصحَبَه: لازِمُهُ و دَعاهُ الی الصحِبِة»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خطبه ۹۳ درباره فتنه‌ آیندگان فرموده است: ««وَلاَ يَزَالُ بَلاَؤُهُمْ حَتَّى لاَ يَكُونَ انْتِصَارُ أَحَدِكُمْ مِنْهُمْ إِلاَّ مثل انْتِصَارِ الْعَبْدِ مِنْ رَبِّهِ وَالصَّاحِبِ مِنْ مُسْتَصْحِبِهِ»» (شکنجه‌هاى آنها بر شما طولانى خواهد شد، تا آن‌جا که پيروزى و انتقام شما از آنها به انتقام بردگان از مالک خويش، و يا تابع از پيشواى خود مى‌ماند.)


این واژه موارد زیادی در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
««وَقَدْ صَحِبَ الْمُنكَرَ فَأَلِفَهُ»»(گويا فاسق آنان را مى‌نگرم كه بازشتى همنشين شده و با آن انس گرفته.)
««وَاعَجَبَاهُ! أَتَكُونُ الْخِلاَفَةَ بِالصَّحَابَةِ وَلاَتَكُونُ بِالصَّحَابةِ وَالْقَرَابَةِ؟»»(عجبا! آيا خلافت با همنشينى پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) و خويشاوندى حاصل مى‌شود؟)
««أيُّهُمَا يَسْقِي صَاحِبَهُ كَأْسَ المَنُونِ»»(تا کدام يک جام مرگ را به ديگرى بنوشاند.)


۱. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۳، ص۱۲۴.    
۲. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۶۲۹.    
۳. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۹۸.    
۴. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۳، ص۱۲۴.    
۵. راغب اصفهانی، المفردات، ج۱، ص۴۷۵.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۴۹، حکمت ۲۸۴.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۲۲۵، حکمت ۲۹۳.    
۸. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۲۷، حکمت ۲۹۳.    
۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۱۹۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۱، حکمت ۲۹۳.    
۱۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۱۵، حکمت ۱۵۸.    
۱۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹۳، حکمت ۱۶۸.    
۱۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۰۰، حکمت ۱۶۸.    
۱۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۹۴.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۷، حکمت ۱۶۸.    
۱۶. راغب اصفهانی، المفردات، ج۱، ص۴۷۶.    
۱۷. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۹۹.    
۱۸. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۹۷.    
۱۹. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۲، ص۹۹.    
۲۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۱، خطبه ۹۱.    
۲۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۳۸، خطبه ۹۳.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۸۴، خطبه ۹۰.    
۲۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۴۵.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۹، خطبه ۹۲.    
۲۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۱۰، خطبه ۱۴۴.    
۲۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۳۷، خطبه ۱۴۰.    
۲۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۱، خطبه ۱۴۴.    
۲۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۸۸.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۴، خطبه ۱۴۴.    
۳۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۱۸، حکمت ۱۸۰.    
۳۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹۵، حکمت ۱۹۰.    
۳۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۴۱۶.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۱، حکمت ۱۹۰.    
۳۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۱۶، خطبه ۵۵.    
۳۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۲، خطبه ۵۶.    
۳۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۱۰، خطبه ۵۶.    
۳۷. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۴، ص۳۳.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۱۷، خطبه ۵۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «صحب»، ج۲، ص۶۲۹.    






جعبه ابزار