شوک (مفردا‌ت‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شَوْک (به فتح شین و و سکون واو) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای خار و اسلحه و قدرت که
حضرت علی (علیه‌السلام) در جواب مخالفان
عثمان و در مقام موعظه از این واژه استفاده نموده است.
شَوْک به معنای خار آمده است.
راغب گوید: به اسلحه و سختی نیز شوک گفته می‌شود و نیز به معنی قدرت نیز آید.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در جواب آن دو نفر که از حضرت می‌خواستند قاتلان عثمان را تعقیب کند فرمود: «
«وَالْقَوْمُ الْـمُجْلبُونَ عَلَى حَدِّ شَوْكَتِهِمْ، يَمْلِكُونَنَا وَلاَ نَمْلِكُهُمْ!»؛
آنان (مخالفان عثمان) همچنان بر قدرت و شوکت خویش باقیند؛ آنها بر ما مسلّطند و ما بر آنان تسلّطی نداریم.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در مقام موعظه فرموده است: «
«[أَ] فَرَأَيْتُمْ جَزَعَ أَحَدِكُمْ مِنَ الشَّوْكَةِ تُصِيبُهُ، وَالْعَثْرَةِ تُدْمِيهِ، وَالرَّمْضَاءِ تُحْرِقُهُ؟ فَكَيْفَ إِذَا كَانَ بَيْنَ طَابَقَيْنِ مِنْ نَار ضَجِيعَ حَجَر، وَقَرِينَ شَيْطَان؟!»؛
آیا ناراحتی یکی از خودتان را در اثر «خاری» که به بدنش فرو می‌رود و زمین خوردنی که مختصری او را مجروح می‌سازد یا ریگ‌های داغ بیابان او را رنج می‌دهد دیده‌اید؟ پس چگونه است آن‌گاه که در میان دو طبقه
آتش در کنار سنگ‌های گداخته و قرین
شیطان قرار گیرد؟!»
این واژه پنج مورد در «نهج البلاغه» آمده است. مانند:
«
«كَنَاقِشِ الشَّوْكَةِ بِالشَّوْكَ»»
«
«وَلاَ كَاسر لِعَدُوّ شَوْكَةً»»
«
«فَيَكُونَ شَوْكَةً عَلَيْهِ»»
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شوک»، ج۲، ص۶۲۱.
