• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شطن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




شَطَن (به فتح شین و طاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای دور شدن که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره معاویه از این واژه استفاده نموده است.



شَطَن به معنای دور شدن آمده است. «شطن عنه شطنا: بُعد»
واژه «شیطان» به معنای دور شده از رحمت و متمرّد است که نون آن اصل کلمه و از ماده «شَطَن یَشطن» است، جمع آن شیاطین است و آن به صورت مفرد و جمع است.


شیطان بعنوان وصف (دور شده از رحمت خدا) در نهج البلاغه مانند قرآن مجید در انس و جن هر دو به‌کار رفته است.
امام (صلوات‌الله‌علیه) شنید که معاویه به زیاد بن ابیه نامه می‌نویسد و می‌خواهد او را بفریبد، آن وقت زیاد از کارگزاران حضرت بود در نامه‌ای به وی نوشت: ««وَ قَدْ عَرَفْتُ أَنَّ مُعَاوِیَهَ کَتَبَ إِلَیْکَ یَسْتَزِلُّ لُبَّکَ... فَاحذَرهُ فَإِنّمَا هُوَ الشّیطَانُ یأَتیِ المَرءَ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ»؛ دانسته‌ام که معاویه به تو نامه نوشته عقلت را لغزش می‌دهد، از او بر‌حذر باش او فقط شیطان است که از طرف راست و چپ انسان می‌آید.»
بیشتر موارد این واژه در «نهج البلاغه» در شیطان معروف و ابلیس است، منظور از «شیطان الردهه» در خطبه ۱۹۲ «ذوالثدیه» از رؤسای خوارج است.


این واژه چهل و نه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۱۵، نامه۴۴.    
۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۰، خطبه۱۹۲.    
۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شطن»، ج۲، ص۵۹۶.    






جعبه ابزار