• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سمّ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: سم (ابهام‌زدایی).


سَمّ (به فتح سین) و سُمّ (به ضم سین) از واژگان قرآن کریم به معنای سوراخ است. از مشتقات سمّ که در آیات قرآن ذکر شده سموم است. سَموم باد گرمى است كه مانند سمّ نفوذ می‌كند.



سَمّ و سُمّ به معنى سوراخ است. راغب تنگ بودن آن را نيز قيد كرده مثل سوراخ سوزن و بینی. زهر را از آن سمّ گويند كه در سوراخ‌هاى بدن نفوذ می‌كند و هر سوراخ كوچک در بدن را سمّ (به فتح و ضم) گويند. جمع آن سُموم است. سموم (به فتح س) باد گرمى است كه مانند سمّ نفوذ می‌كند.


(وَ لا يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ حَتَّى يَلِجَ الْجَمَلُ فِي‌ سَمِ‌ الْخِياطِ ...) «داخل بهشت نشوند تا ريسمان کشتی در سوراخ سوزن وارد شود.» معنى آيه در «جمل» گذشت.

۲.۱ - سموم

سَموم، باد گرمى است كه مانند سمّ نفوذ می‌كند.
(فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنا وَ وَقانا عَذابَ‌ السَّمُومِ‌) (امّا خداوند بر ما منّت نهاد و از عذاب سخت و نافذ دوزخ ما را حفظ كرد.)
(وَ أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ • فِي‌ سَمُومٍ‌ وَ حَمِيمٍ) اصحاب شمال، چه اصحاب شمالى كه نامه اعمالشان به نشانه جرمشان به دست چپ آنها داده شده. آنها در ميان بادهاى كُشنده و آب سوزان قرار دارند.)
مراد از سموم در هر دو آيه عذاب نافذ است‌.
(وَ الْجَانَّ خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نارِ السَّمُومِ‌) (و جنّ را پيش از آن، از آتش گرم و سوزان خلق كرديم.)
نار سموم، آتش نافذ ظاهرا حرارت و يا نيروى مخصوصى است كه جنّ از آن آفريده شده و در «جنّ» گذشت.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۳۲۷.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۲۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۹۱.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۲۴.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۴۵.    
۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۲۴.    
۷. اعراف/سوره۷، آیه۴۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۱۱۵.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۱۴۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۴۶.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۱۰۴.    
۱۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۲۴.    
۱۳. طور/سوره۵۲، آیه۲۷.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۴.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۵.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۱.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۱.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۵۲.    
۱۹. واقعه/سوره۵۶، آیات۴۱-۴۲.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۵.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۲۴.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۱۴.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۳۳.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۶۱.    
۲۵. حجر/سوره۱۵، آیه۲۷.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۶۳.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۵۱.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۲۳.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۱۶.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۸۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سمم»، ج۳، ص۳۲۷.    






جعبه ابزار