سالم بن مکرم کناسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صاحب الغنم ابوسلمه سالم بن مکرم کناسی کوفی جمّال، از اصحاب و راویان
امام صادق (علیه‌السّلام) و از محدثان در عصر آن حضرت بود. برخی او را بنیانگذار
فرقه خطابیه خوانده‌اند که بعدا
توبه کرده است.
ابوسلمه سالم بن مکرم بن عبدالله کناسی کوفی جمّال، معروف به صاحب الغنم، اهل
کوفه واز موالی
بنی اسد بود. گویند که در آغاز
کنیه‌اش ابوخدیجه بود، ولی امام صادق (علیه‌السّلام) او را ابوسلمه نامید.
وی از اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) به شمار می‌رفت
و از آن حضرت،
امام کاظم (علیه‌السّلام) و
سعد اسکاف روایاتی نقل کرده است.
کسانی همچون
حسن بن علی وشاء،
احمد بن عایذ و
عبدالرحمان بن ابی‌هاشم بزّاز از شاگردان وی بوده و از او روایت کرده‌اند.
کشّی می‌نویسد که به هنگام عزیمت امام صادق (علیه‌السّلام) از
مکه به
مدینه، سالم شتربان و ساربان حضرت بوده است.
نجاشی وی را ستوده و بر وثاقتش بسیار تاکید کرده است،
ولی ابن‌داود نام وی را در زمره راویان ضعیف ذکر کرده و به صراحت، او را محدثی ضعیف می‌داند.
بنا به نقل کشّی ابوسلمه از اصحاب
ابوالخطّاب، بنیانگذار فرقه غالی خطابیه در زمان امام صادق (علیه‌السّلام) بود، ولی سرانجام در حادثه‌ای که برایش رُخ داد توبه کرد و به راه حق بازگشت. همو داستان توبه وی را چنین شرح داده است: روزی سالم به همراه گروهی از خطّابیان در مسجد نشسته بودند و مردم را به اباحی‌گری و نبوت
ابوالخطّاب فرامی خواندند که خبر آنان به
عیسی بن موسی، والی
کوفه رسید. عیسی گروهی را برای دستگیری آنان به جانب مسجد گسیل کرد و چون خطّابیان تن به تسلیم ندادند، درپی جدالی سخت همه آنان کشته شدند، مگر ابوخدیجه که مجروح گشت و به گمان این که وی نیز کشته شده، در بین کشته‌ها باقی ماند و چون شب فرا رسید با استفاده از تاریکی شب متواری گشت و پس از آن ماجرا بود که توبه کرد و به حق بازگشت.
سالم دارای تالیفی به نام کتاب الحدیث بوده است.
برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۵۴، برگرفته از مقاله «ابوسلمه سالم بن مکرم کناسی».
