• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ساعت (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





ساعَة یا ساعَت (به فتح عین) از واژگان قرآن کریم و جزئى از اجزاء زمان است. در آیات قرآن گاهی منظور از ساعت، قیامت و یا زمان مرگ است.



ساعَة جزئى است از اجزاء زمان. جوهری آن را وقت حاضر گفته است.


ساعة در قرآن به معنى مطلق وقت آمده خواه بسيار جزئى باشد مثل‌ (فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ‌ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ) (و هنگامى كه اجل آن‌ها فرا رسد، نه ساعتى از آن تأخير مى‌كنند، و نه بر آن پيشى مى‌گيرند.)
و يا متعارف مثل‌ (... الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي‌ ساعَةِ الْعُسْرَةِ) (كه در زمان عسرت و شدّت در جنگ تبوک از او پيروى كردند.)

۲.۱ - به معنای قیامت

و نيز از قیامت با آن تعبير آمده مثل‌
(اقْتَرَبَتِ‌ السَّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ) (قيامت نزديک شد و ماه از هم شكافت!)
(إِن‌ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْ‌ءٌ عَظِيمٌ) (زلزله رستاخيز امر عظيمى است!)
(وَ أَنَ‌ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها) (و اين‌كه رستاخيز آمدنى است، و شكى در آن نيست.)
(يَسْئَلُونَكَ عَنِ‌ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها) (و از تو درباره قيامت مى‌پرسند كه در چه زمانى واقع مى‌شود؟) معنى آيه در «رسو» گذشت.

۲.۲ - به معنای وقت مرگ

به نظر می‌آيد: در بعضى از آيات مراد از آن وقت مرگ است مثل‌
(حَتَّى إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَةَ) (تا زمانى كه وعده الهى را با چشم خود ببينند: يا مجازات (اين دنيا)، يا عذاب قيامت را!) در اين صورت عذاب آن است كه مرگ در آن نباشد.
و مثل‌ (وَ لا يَزالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ‌ السَّاعَةُ بَغْتَةً) (پيوسته کافران درباره قرآن در شک هستند، تا آن‌كه قيامت ناگهان فرا رسد، يا عذاب روز عقيم [ روزى كه قادر بر جبران گذشته نيستند ] به سراغشان آيد!)
پيوسته در شک بودن روشن می‌كند كه غرض از ساعت آمدن مرگ است و آن با قيامت بودن نمى‌سازد مگر آن‌كه بگوئيم کفّار در برزخ هم در حال مریه‌ اند.

۲.۳ - نکته ادبی

ساعت آن‌گاه كه در قيامت و مرگ به كار رفته پيوسته با الف و لام عهد آمده و در غير آن نکره استعمال شده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۳۵۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۳۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۳۴۹.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۳۴.    
۵. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۳، ص۱۲۳۳.    
۶. اعراف/سوره۷، آیه۳۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۵۴.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۸۶.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۱۰۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۴۱.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۹۳.    
۱۲. توبه/سوره۹، آیه۱۱۷.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۵.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۹۹.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۴۳.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۲۰.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۲۹.    
۱۸. قمر/سوره۵۴، آیه۱.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۸.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۵۵.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۸۸.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۸۱.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۹.    
۲۴. حجّ/سوره۲۲، آیه۱.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۲.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۳۸.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۷۷.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۱۳.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۸۰.    
۳۰. حجّ/سوره۲۲، آیه۷.    
۳۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۳.    
۳۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۴۶.    
۳۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۸۸.    
۳۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۵۵.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۸۵.    
۳۶. نازعات/سوره۷۹، آیه۴۲.    
۳۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۸۴.    
۳۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۹۵.    
۳۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۱۷.    
۴۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۶۰.    
۴۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۹۰.    
۴۲. مریم/سوره۱۹، آیه۷۵.    
۴۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱۰.    
۴۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۱۰۱.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۱۳۸.    
۴۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۸۱۳.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۹۹.    
۴۸. حجّ/سوره۲۲، آیه۵۵.    
۴۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۸.    
۵۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۹۴.    
۵۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۵۶.    
۵۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۴۶.    
۵۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۸.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ساعة»، ج۳، ص۳۵۲.    






جعبه ابزار