• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَسْو (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: رَسْو (قاموس قرآن (جلد ۳))
مقالات مرتبط: راسیات (لغات‌قرآن)، رَسْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)، رسو.


رَسْو (به فتح راء) از واژگان قرآن کریم به معنای ثبوت و رسوخ است.
مشتقات رسو که در آیات قرآن کریم آمده عبارتند از:
راسِیَه ( به فتح راء و کسر سین) به معنای ثابت و جمع آن رَواسى (به فتح راء) است.
أرْساء ( به فتح الف و سکون راء) به معنى اثبات است.
مُرْسى (به ضم میم و سکون راء) جايز است كه مصدر ميمى، اسم زمان، اسم مكان و اسم مفعول باشد.

رَسو
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۹۸.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۴.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۸۳.    
به معنای ثبوت و رسوخ است.
در مفردات آمده «رَسَا الشيء يَرْسُو: ثبت.»
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۴.    


به مواردی از که رَسو در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - راسِياتٍ‌ ( آیه ۱۳ سوره سبأ)

(وَ قُدُورٍ راسِياتٍ‌)
[۵] سبأ/سوره۳۴، آیه۱۳.    

«یعنى ديگ‌هاى ثابت.»
[۶] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۵۴۷.    
[۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۶۳.    
[۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۲۳۲.    
[۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۰۴.    


۲.۲ - رَواسِيَ‌ ( آیه ۱۵ سوره نحل)

(وَ أَلْقى‌ فِي الْأَرْضِ‌ رَواسِيَ‌ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ)
[۱۰] نحل/سوره۱۶، آیه۱۵.    

«در زمين كوه‌هاى ثابت و ريشه‌دار قرار داد كه شما را مضطرب نكند و حركت ندهد.»
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی،ج۱۲، ص۲۰۳.    
[۱۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۳۹.    
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۳۸.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۱۴۶.    

رَواسى جمع راسيه به معنى ثابت و راسخ است‌. رواسى نه بار در قرآن مجيد آمده و پيوسته صفت جبال است.

۲.۳ - أَرْساها ( آیه ۳۲ سوره نازعات)

(وَ الْجِبالَ‌ أَرْساها)
[۱۵] نازعات/سوره۷۹، آیه۳۲.    

(و كوه‌ها را استوار ساخت.)
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۴.    
[۱۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی،ج۲۰، ص۳۰۹.    
[۱۸] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۹۱.    
[۱۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۸۸.    
[۲۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۶۱.    

أرساء به معنى اثبات است‌.

۲.۴ - مُرْساها (آیه ۴۱ سوره هود)

(وَ قالَ ارْكَبُوا فِيها بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها)
[۲۱] هود/سوره۱۱، آیه۴۱.    

«در آن سوار شويد به نام خداست حركت و ايستادن آن.»
[۲۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۳۴۲.    
[۲۳] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۲۲۷.    
[۲۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی،ج۱۲، ص۶۰.    
[۲۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان،ج۵، ص۲۷۹.    

مُرسى به ضم اول جايز است كه مصدر میمی، اسم زمان، اسم مکان و اسم مفعول باشد.

۲.۵ - مُرْساها (آیه ۱۸۷ سوره اعراف)

(يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ‌ مُرْساها • قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّي ...)
[۲۶] اعراف/سوره۷، آیه۱۸۷.    

(از تو درباره زمان رستاخیز سؤال مى‌كنند، كى فرا مى‌رسد؟ بگو: «علمش فقط نزد پروردگار من است؛ و جز او نمى‌تواند وقت آن را آشكار سازد ...)
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱۷۴.    
[۲۸] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۴۸۲.    
[۲۹] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۳۷۰.    
[۳۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۲۸.    
[۳۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۰۳.    


۲.۶ - مُرْساها (آیه ۴۳-۴۲ سوره نازعات)

(يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ‌ مُرْساها فِيمَ أَنْتَ مِنْ ذِكْراها)
[۳۲] نازعات/سوره۷۹، آیات۴۲ - ۴۳.    

(و از تو درباره قیامت مى‌پرسند كه در چه زمانى واقع مى‌شود؟ تو را با يادآورى زمان آن چه كار؟!)
[۳۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۴.    
[۳۴] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۱۷.    
[۳۵] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۹۵.    
[۳۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۲۸.    
[۳۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۰۳.    

مرسى به معنى ثبوت و اثبات هر دو آمده است. بعضى‌ها در آيه زمان مقدر كرده و گفته‌اند: زمان ثبوت آن كى است؟ بعضى‌ها مرسى را وقوع معنى كرده و گفته‌اند: وقوع قيامت كى خواهد بود؟ در المیزان گفته: ساعت، ساعت بعث و رجوع الى الله است ... مرسى اسم زمان و مكان و مصدر ميمى است بمعنى اثبات يعنى وقوع و ثبوت قيامت كى است؟
[۳۸] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۱۹۵.    

ولى وقوع چنان‌كه ديگران نيز گفته‌اند با معناى اصلى متفاوت است زيرا معنى اصلى آن چنان‌كه از راغب و اقرب نقل شد
[۳۹] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۴.    
[۴۰] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۳۸۱.    
و نيز قاموس
[۴۱] فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط،، ص۱۲۸۸.    
و صحاح
[۴۲] جوهری، ابونصر، الصحاح، ج۶، ص۲۳۵۶.    
گفته همان ثبوت و رسوخ است و آنگهى وقوع در آيات ديگر جور در نمی‌ايد. از دو آيه فوق روشن است كه درباره ثبوت ساعت از آن حضرت سؤال كرده‌اند آيه در جواب آن‌ها آمده است.
اگر بگویيم مشرکان از ايستادن وقت پرسش كرده‌اند بعيد است زيرا ايستادن زمان مطلبى است كه به ذهن آن‌ها نمی‌رسيد. ولى به نظر می‌آيد كه کفّار از شنيدن حالات قيامت و خلود كه هر چيز در آن جاودانى و يك‌نواخت است و تغيير و تبدّل و تحوّلى در آن نيست نتيجه گرفته‌اند كه در قيامت زمان می‌ايستد و محسوس نمی‌شود زيرا احساس زمان در اثر تغيّر و تبدّل اشياء و فاصله دو حركت است و اگر اين‌ها از بين برود ديگر زمان محسوس نمی‌شود و آن عبارت اخراى ايستادن و توقف زمان است. لذا مى‌پرسيدند توقف و ايستادن زمان كه آمدن قيامت باشد كى خواهد بود؟ ساعت چنان‌كه جوهری گفته در اصل به معنى وقت حاضر است
[۴۳] جوهری، ابونصر، الصحاح، ج۳، ص۱۲۳۳.    
و قاموس آن را جزء وقت يعنى جزئى از اجزاء شب و روز و نيز وقت حاضر گفته است
[۴۴] فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، ص۷۳۱.    
در اين صورت سؤال چنين است: وقت حاضر و جارى كى توقف خواهدكرد؟ و اين سؤال از وقوع قيامت است ملازم آن ولى باز معناى وقوع بهتر به نظر می‌رسد. جناب محمد رضوى در كتاب تجسم عمل ... زير عنوان زمان در آخرت توقف می‌كند بحث مفصل و مفيدى در اين زمينه دارد كه از هر حيث قابل استفاده است.
۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۹۸.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۴.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۸۳.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۴.    
۵. ↑ سبأ/سوره۳۴، آیه۱۳.    
۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۵۴۷.    
۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۶۳.    
۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۲۳۲.    
۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۰۴.    
۱۰. ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۱۵.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی،ج۱۲، ص۲۰۳.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۳۹.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۳۸.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۱۴۶.    
۱۵. ↑ نازعات/سوره۷۹، آیه۳۲.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۴.    
۱۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی،ج۲۰، ص۳۰۹.    
۱۸. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۹۱.    
۱۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۸۸.    
۲۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۲۶۱.    
۲۱. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۴۱.    
۲۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۳۴۲.    
۲۳. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۲۲۷.    
۲۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی،ج۱۲، ص۶۰.    
۲۵. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان،ج۵، ص۲۷۹.    
۲۶. ↑ اعراف/سوره۷، آیه۱۸۷.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۱۷۴.    
۲۸. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۴۸۲.    
۲۹. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۳۷۰.    
۳۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۲۸.    
۳۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۰۳.    
۳۲. ↑ نازعات/سوره۷۹، آیات۴۲ - ۴۳.    
۳۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۴.    
۳۴. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۱۷.    
۳۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۹۵.    
۳۶. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۲۸.    
۳۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۰۳.    
۳۸. ↑ طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۱۹۵.    
۳۹. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۵۴.    
۴۰. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۳۸۱.    
۴۱. ↑ فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط،، ص۱۲۸۸.    
۴۲. ↑ جوهری، ابونصر، الصحاح، ج۶، ص۲۳۵۶.    
۴۳. ↑ جوهری، ابونصر، الصحاح، ج۳، ص۱۲۳۳.    
۴۴. ↑ فیروزآبادی، مجدالدین، القاموس المحیط، ص۷۳۱.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رسو»، ج۳، ص۹۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره اعراف | واژه شناسی واژگان سوره سبأ | واژه شناسی واژگان سوره نازعات | واژه شناسی واژگان سوره نحل | واژه شناسی واژگان سوره هود
جعبه ابزار