رَجَح (مفرداتنهجالبلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَجَح (
به فتح راء و جیم) و
رُجُوح و
رُجْحان از
واژگان نهج البلاغه در اصل میل و سنگینی ترازوست و
به معنی برتری
به کار میرود.
از مشتقات آن در
نهج البلاغه مَراجیح جمع
مِرْجَح به معنی
حلیم و وزین و
مُرْجَحِنّ بر وزن مقشّعر
به معنای سنگین و وزین است.
از این ماده چهار مورد در «نهج البلاغه»
به کار رفته است.
رَجَح رُجُوح و
رُجْحان در اصل میل و سنگینی ترازوست. گویند: «رَجَحَ المیزانُ رُجُوحاً: مال.»
علی هذا آن
به معنی برتری
به کار میرود.
مَراجیح جمع
مِرْجَح به معنی حلیم و وزین است.
مُرْجَحِنّ بر وزن مقشّعر
به معنای سنگین و وزین است. گویند: «ارْجَحَنَّ الحجرُ: مالهاویا.»
برخی از مواردی که در «نهجالبلاغه»
بهکار رفته است، اشاره میشود:
امام (صلواتاللهعلیه) درباره
حمد خدا فرموده:
«فَاِنَّهُ اَرْجَحُ ما وُزِنَ وَ اَفْضَلُ ما خُزِنَ.» «حمد خدا برترین و سنگینترین چیزی است که وزن شده و بهترین چیزی است که ذخیره گشته است.»
درباره آنان که
آرزو کرده با آنها باشد فرموده:
«و اللهِ مَیامینُ الرَّاْیِ مَراجیحُ الْحِلْمِ مَقاویلُ بِالْحَقِّ مَتاریکُ لِلْبَغْیِ.» «
به خدا قسم مبارک
رای، وزین
عقل، گویا
به حق، ترک کننده
ظلم بودند.»
در
وصف ملائکه فرموده:
«فَصِفْ جَبْرَئیلَ وَ میکائیلَ وَ جُنودَ الْمَلائِکَةِ الْمُقَرَّبینَ فی حُجُراتِ الْقُدُسِ مُرْجَحِنّینَ.» «
وصف کن
جبرئیل و
میکائیل و لشکریان
ملائکه مقربین را که در غرفههای قدس از
عظمت خدا سر
به زیر و مایل
به پائین هستند.»
این ماده چهار مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علیاکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رَجَح»، ج۱، ص۴۳۳-۴۳۴.