رماد (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَماد:
(أَعْمَالُهُمْ كَرَمَادٍ)رَماد: به فتح راء، به معنای «خاکستر» است در
آیه مورد بحث مثال بسیار رسایی برای
اعمال افراد بی‌ایمان بیان شده و عاقبت کار
کفار را روشن ساخته است، می‌فرماید: «
اعمال کسانی که به پروردگارشان
کافر شدند همچون خاکستری است در مقابل تندباد در یک روز طوفانی...» همان‌گونه که خاکستر در برابر تندباد، آن هم در یک روز طوفانی آن‌چنان پراکنده می‌شود که هیچ‌کس قادر به جمع کردن آن نیست، همین‌گونه منکران حق توانایی ندارند که چیزی از
اعمالی را که انجام داده‌اند به دست آورند و همگی بر باد می‌رود و دست‌هایشان خالی می‌ماند.
تشبیه اعمال کفار به خاکستر با توجه به این که در میان ذرات خاکستر هیچ نوع چسبندگی و پیوند وجود ندارد و حتی با کمک آب نیز نمی‌توان آنها را به هم پیوند داد و هر ذره‌ای بسرعت دیگری را رها می‌سازد گویی اشاره به این واقعیت است که آنها برخلاف
مؤمنان که اعمالشان منسجم و به هم پیوسته و هر
عملی عمل دیگر را تکمیل می‌کند و روح توحید و وحدت نه تنها در میان مؤمنان که در میان
اعمال یک فرد با ایمان نیز وجود دارد، اثری از این انسجام و
توحید عمل در کار افراد بی‌ایمان نیست.
به موردی از کاربرد «رَماد» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(مَّثَلُ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمْ أَعْمَالُهُمْ كَرَمَادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِي يَوْمٍ عَاصِفٍ لاَّ يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُواْ عَلَى شَيْءٍ ذَلِكَ هُوَ الضَّلاَلُ الْبَعِيدُ.) (كسانى كه به پروردگارشان
كافر شدند، اعمالشان همچون خاكسترى است در برابر وزش تند باد در يک روز طوفانى؛ آنها توانايى ندارند كمترين چيزى از آنچه را انجام داده‌اند، به دست آورند؛ و اين همان گمراهى دور و دراز است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين آيه،
اعمال كفار را از اين جهت كه به نتيجه نمى‌رسد و اثر سعادتى براى آنان ندارد به خاكسترى مثل مى‌زند كه دچار بادهاى تند گشته در يك لحظه نابود گردد، مانند آيه شريفه‌اى كه مى‌فرمايد:
(وَ قَدِمْنا إِلى ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً.) پس
اعمال كفار، هر يك به منزله يك ذره خاكسترى است كه در برابر تندباد روزى طوفانى قرار گيرد و اثرى از آن باقى نماند. و از اينجا معلوم مى‌شود كه كلام تمام است و حاجت به تقدير چيزى ندارد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «رماد»، ج۲، ص۲۰۸.
