• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ذنب - به فتح نون (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: ذنب (ابهام‌زدایی).

ذَنَب (به فتح ذال و باء) از واژگان قرآن کریم به معنای دُم حیوان، اسب دراز دم و دلو دم دار است و جمع آن ذَنوب (به فتح ذال) می‌باشد که دو بار در آیه ۵۹ سوره ذاریات آمده است.



ذَنَب (بر وزن فرس) به معنى دُم حيوان و غيره است و ذنب (بر وزن عقل) در اصل به معنى گرفتن دم حيوان و غيره است. هر فعلی كه عاقبتش وخيم است آن را ذنب گويند زيرا كه جزاى آن مانند دم حيوان در آخر است و لذاست كه به گناه تبعه گويند كه جزايش در آخر و تابع آن است.


(فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوباً مِثْلَ‌ ذَنُوبِ‌ أَصْحابِهِمْ فَلا يَسْتَعْجِلُونِ) راغب ذَنوب را اسب دراز دم و دلو دمدار گفته و می‌گويد به طور استعاره در معناى نصيب بكار می‌رود يعنى براى ستمگران نصيبى از عذاب هست مانند نصيب ستمگران گذشته پس عجله نكنند.
طبرسی آنرا دلو پر از آب گفته و آنگاه نصيب معنى كرده است. ابن اثیر در نهایه آن را دلو بزرگ گفته و از بعضى نقل می‌كند كه ذنوب نمی‌گويند مگر آنكه آب داشته باشد و گويد در حديث بول اعرابى آمده كه‌ «أَمَرَ بِذَنُوبٍ‌ مِنْ مَاءٍ فَأُرِيقَ عَلَيْهِ» يعنى دستور داد تا دلوى پر از آب بر آن ريخته شد.
صحاح آنرا اسب دراز دم، نصيب، دلو پر از آب و غيره گفته است.
قاموس: اسب دم كلفت، روز پر شر، دلوی كه آب دارد. نصيب و غيره معنى كرده است.
به هر حال مراد از آن در آيه شريفه نصيب است و اعتباری كه در ذنب گذشت در آن نيز جارى و نصيب عذاب را ذنوب گفته‌اند زيرا مثل دم در آخر است.


۱. ذاریات/سوره۵۱، آیه۵۹.    
۲. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۲۸.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۳۱.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۶۰.    
۵. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۳۱.    
۶. ذاریات/سوره۵۱، آیه۵۹.    
۷. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۳۱.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۲۴۲.    
۹. ابن اثیر، مجمدالدین بن محمد، النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج۲، ص۱۷۱.    
۱۰. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۱، ص۱۲۸.    
۱۱. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، قاموس المحیط، ج۱، ص۶۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ذنوب»، ج۳، ص۲۸.    






جعبه ابزار