دعای ندبه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دعای ندبه از دعاهای معروف است که در
اعیاد چهارگانه (
جمعه،
فطر،
قربان و
غدیر) خوانده مي‌شود.
دعاي ندبه را
محمد بن مشهدی در کتاب
مزار کبیر از
محمد بن ابی قُرّه و او از کتاب
محمد بن حسین بن سفیان بزوفری نقل کرده است.
۱) در کتاب یاد شده آمده است؛ دعای ندبه برای
امام زمان (عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، خوانده مي‌شود .
۲)خواندن آن در اعیاد جمعه، فطر، قربان و غدیر
مستحب است.
بی گمان یکی از احساسات اصیل و حقیقی انسان که ریشۀ در
فطرت او دارد، توجه به
نیایش و ارتباط با مبدا آفرینش و جهان غیب و
آفریدگار هستی است.
از جمله دعاهای مشهور که مستحب است در چهار عید (عید فطر، عید قربان، عید غدیر و روز جمعه) خوانده شود، «دعای ندبه» است. همواره بسیاری از
مؤمنان، مشتاقان و منتظران ظهور دولت حق و حکومت جهانی اسلام و ارادتمندان
حضرت ولی عصر (عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف) خواندن آن را شعار خود قرار داده و در مناسبت‌ها و فرصت‌های معین، به وسیله آن، با آن رهبر پنهان از نظر، به
نجوا می‌پردازند.
ندبه، به معنای فراخوانی و نیز
گریه و ناله است. این دعای شریف، مشتمل بر
استغاثه و استمداد از حضرت ولی عصر (عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و تاسف بر غیبت و گریه از فراق آن بزرگوار است؛ ازاین رو به این نام شهرت یافته است.
گروهی از دانشمندان
شیعه سند این دعای گران قدر را معتبر شمرده‌اند.
علامه مجلسی گفته است: اما دعای ندبه که مشتمل است بر
عقاید حقه و تاسف بر غیبت
حضرت قائم (عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، به سند معتبر از
حضرت صادق (علیه‌السّلام) نقل شده است.
سید ابن طاووس حلی (م ۶۶۴ ق) در کتاب
اقبال الاعمال و کتاب
مصباح الزائر و نیز شیخ
محمد مشهدی حائری (از علمای
قرن ششم) در کتاب مزار خود این دعای شریف را آورده‌اند. همچنین در مزار قدیم که ظاهرا از نگاشته‌های
قطب راوندی است، این
دعا نقل شده است. روشن است این شخصیت‌های گران قدر و حدیث شناس، دعای غیر معتبر را در کتاب‌های خود نقل نمی‌کنند.
خواندن این دعا خواص زیادی دارد؛ از جمله در هر مکان و موضع که با حضور قلب و
اخلاص کامل خوانده شود و ملتف مضامین عالی و عبارات و اشارات آن باشد، نتیجه آن، توجه و التفات مخصوص حضرت مهدی (عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در آن مکان و محل، بلکه حضور به هم رساندن آن حضرت در آن مجلس است؛ چنان که در بعضی مواضع و موارد اتفاق افتاده است.
این دعا از چهار فراز تشکیل شده است که با یکدیگر مرتبط بوده و در مجموع، یک منظومۀ منظم و منسجم را سامان داده است:
این دعا با
حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیامبر گرامی اسلام و اهل بیت مکرمش (علیهم‌السّلام) آغاز می‌شود.
ستایش، مخصوص
پروردگار جهانیان است و درود و سلام مخصوص خداوند سبحانه و تعالی بر آقای ما، پیامبرش و خاندان او باد.
این فراز که با
حمد و ثنای دوباره بر جریان قضای الهی نسبت به اولیایش شروع می‌شود، در واقع دربردارندۀ همۀ دعا به نحو اجمال است که با عباراتی مختصر، مضامین بعدی دعا را مورد اشاره قرار می‌دهد:
بارخدایا! ستایش فقط تو را سزا است بر آن
قضا و قدری که دربارۀ اولیا و نمایندگانت جاری شد... و آنان را سبب دست آویزی به سویت و وسیله‌ای برای خشنودی محضت قرار دادی.
در سومین فراز از این دعای شریف، ماجرای تفصیلی قضا و حکم الهی دربارۀ اولیایش بررسی می‌شود که در آن، نقطۀ شروع تاریخ
بشریت و تحولات اساسی و در نهایت، سیر تکاملی آن به سوی عصر حاکمیت
حضرت بقیة الله (عجل‌اللّٰه‌تعالی‌فرجه‌الشریف) که اوج تقرب جامعه ی بشری به خدای متعال و هدف نهایی از خلقت است، مورد توجه واقع می‌شود. این فراز با عبارت «فبعض اسکنته جنتک» آغاز و با جملۀ «و نحن نقول
الحمد لله رب العالمین» به پایان می‌رسد.
استغاثه به درگاه حضرت حق، آخرین فراز از دعای ندبه را به خود اختصاص می‌دهد:
خدایا! تویی تنها برطرف کننده گرفتاری‌ها و سختی‌ها....
لازم به یادآوری است از آنجایی که برخی در این دعا و سند آن پرسش‌هایی را مطرح کرده‌اند در پاسخ کتاب‌های فراوانی نگاشته شده که برخی بدین قرارند: فروغ ولایت در دعای ندبه، اثر
لطف الله صافی گلپایگانی، موعودشناسی، اثر علی اضغر رضوانی، با دعای ندبه در پگاه جمعه، اثر علی اکبر مهدی پور.
جمعه،
انتظار،
منتظر.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام،ج۳، ص۶۲۶. فرهنگ نامه مهدویت، خدامراد سلیمیان، ص۲۲۹-۲۳۱، برگرفته از «دعای ندبه»
