• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دحو (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




دَحْو (به فتح دال و سکون حاء) از واژگان قرآن کریم به معنای بسط و گستردن است.



دَحْو: طبرسی فرموده: دحو و دحى هر دو به معنى بسط و گستردن است. در صحاح گستردن و غلطانيدن گفته است. قاموس و اقرب نيز گستردن و بزرگ شدن شکم و استرسال آن به پائين و غلطاندن گفته‌اند. راغب آن را به معنى از جاى كندن می‌داند. در نهج البلاغه خطبه ۷۱ آمده‌ : «اللَّهُمَّ دَاحِيَ الْمَدْحُوَّاتِ وَ دَاعِمَ الْمَسْمُوكَاتِ.» يعنى «اى خدائی كه گسترنده گسترده‌هائى و بر پا كننده بالا رفته‌هائى.» منظور از مسموكات آسمان‌هاست‌. (رَفَعَ سَمْكَها فَسَوَّاها) (سقف آن رابرافراشت و آن را نظام بخشيد.) و اگر دحو به معنى غلطاندن باشد معنى آن است: «خدائی كه غلطاننده غلطنده‌ها هستى و بالا برنده آسمان‌ها می‌باشى.» و در خطبه ۹۰ آمده‌ : «وَ سَكَنَتِ الْأَرْضُ‌ مَدْحُوَّةً فى لُجَّةِ تَيَّارِهِ.» «زمين به حالت گسترده در دريائى موّاج و روان آرام گرفت.»


(وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِكَ‌ دَحاها • أَخْرَجَ مِنْها ماءَها وَ مَرْعاها)
اگر مراد از دحو در آيه شريفه گسترش باشد معنى آن است كه «زمین را پس از آسمان بگسترد.»
و اگر به معنى غلطاندن باشد مثل غلطاندن سنگ و سنگريزه در اين صورت با حركت وضعى و انتقالى زمين تطبيق می‌شود. يعنى: «زمين را بعد از آسمان به گردش و چرخش در آورد.»
در كتاب آغاز و انجام جهان ص ۳۹ با استفاده از معنائی كه اقرب الموارد براى دحو ذكر كرده ، می‌گويد زمين از پهلوى خورشید مانند شكمى كه بزرگ شود و به پائين آويزان گردد بيرون آمد و اندک اندک بزرگ شد و از خورشيد آويخته گرديد و بالاخره از آن جدا و پرتاب شد و مانند سنگريزه‌ای كه از بالاى کوه بغلطد با حركت وضعى و انتقالى به چرخش در آمد (باختصار).
[۲۳] آغاز و انجام جهان، ص۳۹.

به نظر نگارنده، گستردن بهتر می‌آيد.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۳۳۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۸.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۳۴.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۵۸.    
۵. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۶، ص۲۳۳۴.    
۶. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۱۲۸۲.    
۷. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۱۸۲.    
۸. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۸.    
۹. نهج البلاغه، تحقیق الحسون، خطبه۷۱، ص۱۳۱.    
۱۰. نازعات/سوره۷۹، آیه۲۸.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۸۴.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۹۰.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۰۸.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۵۹.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۸۷.    
۱۶. نهج البلاغه، تحقیق الحسون، خطبه۷۱، ص۱۹۷.    
۱۷. نازعات/سوره۷۹، آیات۳۰-۳۱.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۱۹۰.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۰۸.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۵۹.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۲۸۷.    
۲۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۲، ص۱۸۲.    
۲۳. آغاز و انجام جهان، ص۳۹.



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «دحو»، ج۲، ص۳۳۰.    






جعبه ابزار