• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد.



دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل دوم می‌باشد.

۱.۱ - قياس مختلط

«قياس مختلط» قياسى است که صغری و کبری آن از قضاياى موجهه ترکيب يافته باشد. يکي از ضروب منتج قياس مختلط در شکل دوم عبارت است از: اختلاط قضيه دائمه مطلقه (صغرا) با وجوديه لاضروريه (کبرا) .

۱.۲ - قواعد استخراج نتايج قضیه موجهه

بعضي از منطق‌دانان، شيوه‌هاي استخراج نتايج قضایای موجهه شکل دوم را در چهار قاعده منضبط کرده‌اند:

۱.۲.۱ - قاعده اول

اگر يکي از دو مقدمه قیاس، ضروريه يا دائمه باشد نتيجه، دائمه مطلقه خواهد بود.

۱.۲.۲ - قاعده دوم

هر گاه هيچ‌يک از دو مقدمه دائمه يا ضروريه نباشد اگر صغرا به قید «لاضرورت» و «لادوام» مقيّد نباشد عين جهتي که در صغرا موجود است به نتيجه نقل مي‌شود.

۱.۲.۳ - قاعده سوم

اگر هيچ‌يک از دو مقدمه دائمه يا ضروريه نباشد و صغرا مرکّب، يعني مقيّد به «لادوام» يا «لاضرورت» باشد، قيد، اسقاط و بقيه جهت از صغرا به نتيجه منتقل مي‌شود.

۱.۲.۴ - قاعده چهارم

اگر هيچ‌يک از دو مقدمه دائمه يا ضروریه نباشد و صغرا داراي هر گونه ضرورت غير دائمه، يعني ضرورت وصفیه يا وقتیه باشد، ضرورت، اسقاط و نتيجه به بقيه آن جهت موجَّه مي‌شود.

۱.۳ - نتیجه اختلاط

بنابراين، نتيجه حاصل از اختلاط قضيه دائمه مطلقه با وجوديه لاضروريه طبق قاعده اول، دائمه مطلقه خواهد بود؛

۱.۴ - مثال

دائماً هيچ سنگي خندان نيست و هر انساني در يک زماني خندان است، نه به طور ضرورت؛ پس دائماً هيچ سنگي انسان نيست.
[۳] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.
[۴] مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
[۵] قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۷۴.



۱. طوسی، نصیرالدین، اساس الاقتباس، ص۲۲۳ -۲۳۶.    
۲. حلی، حسن بن یوسف، الجوهرالنضید، ص۱۱۸-۱۲۱.    
۳. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۴.
۴. مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۵-۳۱۸.
۵. قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۷۴.
۶. مشکوة الدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۴۵۲-۴۵۳.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دائمه مطلقه با وجودیه لا ضروریه در شکل دوم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۵.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار