• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَیْس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۱)
مقالات مرتبط: خلف (مفردات‌قرآن)، خلف (مفردات‌نهج‌البلاغه)، خلف وعده.


خیس و خَیَسان (به فتخ خاء و یاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای شکستن عهد و خلف وعد است. این لفظ در قرآن نیامده اما در نهج البلاغه یکبار آمده است. امام علی (علیه‌السّلام) در نامه‌ای به مالک اشتر از این ماده استفاده کرده است.


خیس و خَیَسان
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۰.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۶۸-۶۹.    
که در قرآن مجید نیامده به معنی شکستن عهد و خلف وعد است: «خاس بالعهد خیسا: غدر و نکث و بالعهد: اخلف»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۲۴.    


این لفظ فقط یکبار در «نهج» آمده آنجا که به مالک اشتر می‌نویسد: «فَلا تَغْدِرَنَّ بِذِمَّتِكَ وَ لا تَخِيسَنَّ بَعَهْدِكَ»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۲۶، نامه۵۳.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۱۸، نامه۵۳.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۴۲، نامه۵۳.    
«بر تعهد خویش غدر مکن و پیمان خویش را مشکن.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹۱، نامه۵۳.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۹۲.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۰۱.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۱۱۳.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۰۴.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۰۸.    
)

این لفظ فقط یکبار در «نهج» آمده است.
[۱۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۲۶، نامه۵۳.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۰.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۶۸-۶۹.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۱۲۴.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۲۶، نامه۵۳.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۱۸، نامه۵۳.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۴۲، نامه۵۳.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹۱، نامه۵۳.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۹۲.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۰۱.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۱۱۳.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۰۴.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۱۰۸.    
۱۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۲۶، نامه۵۳.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خیس»، ج۱، ص۳۷۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 53 نهج البلاغه
جعبه ابزار