خَوْن (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

خَوْن از واژگان قرآن کریم به معنای خیانت و مقابل امانت است.
مشتقات خَوْن که در آیات قرآن آمده عبارتند از:

---

خَوْن به معنای خيانت است.
خیانت مقابل امانت است و اصل آن چنان كه در مجمع ذيل آيه ۱۸۶ سوره بقره گفته به معنى منع حق است.
راغب می‌گويد: خيانت و نفاق هر دو يكى است ولى خيانت نسبت به عهد، امانت و نفاق نسبت به دین گفته می‌شود سپس با هم می‌شوند. پس خيانت مخالفت حق است با نقض عهد در نهان.
بنابراین خيانت به معنى منع حق و مخالفت با حقّ است.

---

به مواردی از خَوْن که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - خِیانَتَکَ‌ (آیه ۷۱ سوره انفال)

(وَ اِنْ یُرِیدُوا خِیانَتَکَ‌ فَقَدْ خانُوا اللَّهَ مِنْ قَبْل)
«اگر بخواهند با تو خیانت و حیله و نقض عهد کنند از پیش به خدا خیانت کرده و مخالفت با حق کرده‌اند.»

۲.۲ - لا تَخُونُوا (آیه ۲۷ سوره انفال)

(لا تَخُونُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا اَماناتِکُمْ وَ اَنْتُمْ تَعْلَمُونَ‌)
«با خدا و رسول مخالفت نکنید و در امانات خود نیز خیانت ننمایید.»

۲.۳ - لِلْخائِنِینَ‌ (آیه ۱۰۵ سوره نساء)

(وَ لا تَکُنْ‌ لِلْخائِنِینَ‌ خَصِیماً)
«برای خائنان مدافع و طرف‌گیر مباش.»

۲.۴ - فَخانَتاهُما (آیه ۱۰ سوره تحریم)

(کانَتا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبادِنا صالِحَیْنِ‌ فَخانَتاهُما)
(آن دو (همسر نوح و همسر لوط) تحت سرپرستى دو بنده صالح از بندگان ما بودند، ولى به آن دو خيانت كردند.)

۲.۵ - تَخْتانُونَ‌ (آیه ۱۸۷ سوره بقره)

(عَلِمَ اللَّهُ اَنَّکُمْ کُنْتُمْ‌ تَخْتانُونَ‌ اَنْفُسَکُمْ فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ‌)
(خداوند مى‌دانست كه شما به خود خيانت مى‌كرديد؛ و اين كار ممنوع را انجام مى‌داديد؛ پس توبه شما را پذيرفت و شما را بخشيد.)
اختنان در این آیه و آیه بعدی به عقیده طبرسی، قاموس و صحاح به معنی خیانت است. در اقرب می‌گوید اختنان همان خیانت است الّا این‌که اختنان از خیانت ابلغ و رساتر است.
راغب می‌گوید: آن تحرّک میل انسان به خیانت است نه خود خیانت. به عقیده راغب معنی آیه اوّل چنین است: «خدا دانست که می‌خواستید به نفس خویش خیانت کنید.» هم‌چنین است آیه دوّم. ولی جمله (فَتابَ عَلَیْکُمْ وَ عَفا عَنْکُمْ‌) نشان می‌دهد که آن‌ها خیانت می‌کرده‌اند نه این‌که میل به خیانت داشتند و هم‌چنین آیه دوّم می‌گوید از کسانی که بر خویشتن خیانت می‌کنند دفاع مکن، نه این‌که میل به خیانت دارند گر چه آن نیز معنای صحیح است یعنی آنان که در فکر خیانت به خویش‌اند از آنان دفاع نکن.
بهتر است بگوییم که «افتعال» در این‌جا به معنی مبالغه است چنان‌که از اقرب الموارد نقل شد و مبالغه بنابر آن‌که در المنجد گفته شده یکی از معانی افتعال است. در این صورت می‌توان گفت که مراد از مبالغه در خیانت، ادامه دادن آن است.

۲.۶ - خَوَّاناً (آیه ۱۰۷ سوره نساء)

(وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذِینَ‌ یَخْتانُونَ‌ اَنْفُسَهُمْ اِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ مَنْ کانَ‌ خَوَّاناً اَثِیماً)
(و از آن‌ها كه به خود خيانت كردند، دفاع مكن؛ زيرا خداوند افراد خيانت پيشه گنهكار را دوست ندارد.)

۲.۷ - خَوَّانٍ‌ (آیه ۳۸ سوره حج)

(اِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ کُلَ‌ خَوَّانٍ‌ کَفُورٍ)
(خداوند هيچ خيانت كار ناسپاسى را دوست ندارد.)

۲.۸ - خائِنَةَ (آیه ۱۹ سوره غافر)

(یَعْلَمُ‌ خائِنَةَ الْاَعْیُنِ وَ ما تُخْفِی الصُّدُورُ)
«خیانت چشم‌ها و آن‌چه را سينه‌ها پنهان مى‌دارند، مى‌داند.»

۲.۹ - خائِنَةٍ (آیه ۱۳ سوره مائده)

(وَ لا تَزالُ تَطَّلِعُ عَلی‌ خائِنَةٍ مِنْهُمْ‌)
(و پيوسته از خيانتى تازه از آن‌ها آگاه مى‌شوى.)

---