گزارش خطا
برای مشاهده معنا و شرح هر کلمه، بر روی آن کلیک کنید.
عقائدية ، علمية
وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ (عَلَيْهِ‌السَّلامُ)
از خطبه های آن حضرت است
در توحید الهی
۱. معرفة اللّه تعالى
«الْحَمْدُ لِلّهِ خَالِقِ الْعِبَادِ،»۱حمد خدای را که آفریننده بندگان،
«وَ سَاطِحِ الْمِهَادِ،»۲و گستراننده زمین،
«وَ مُسِیلِ الْوِهَادِ،»۳و جاری کننده آب در زمین های گود،
«وَ مُخْصِبِ النَّجَادِ.»۴و رویاننده گیاه در زمینهای بلند است.
«لَيْسَ لِأَوَّلِیَّتِهِ ابْتِدَاءٌ، وَ لَا لُأَزَلِیَّتِهِ انْقِضَاءٌ»۵اوّلیتش را ابتدایی، و ازلیّتش را پایانی نیست.
«هُوَ الْأَوَّلُ وَ لَمْ یَزَلْ،»۶و اوّل بی آغاز،
«وَ الْبَاقِی بِلَا أَجَلٍ.»۷و باقی بی آخر است.
«خَرَّتْ لَهُ الْجِبَاهُ،»۸جبین ها به تعظیمش بر زمین،
«وَ وَحَّدَتْهُ الشِّفَاهُ.»۹و لبها به توحیدش گویاست.
«حَدَّ الْأَشْیَاءَ عِنْدَ خَلْقِهِ لَهَا»۱۰اشیاء را به وقت آفریدن حدّی معین نمود
«إِبَانَةً لَهُ مِنْ شَبَهِهَا.»۱۱تا جدا بودن حقیقتش از شباهت با آنها را روشن سازد.
«لَا تُقَدِّرُهُ الْأَوْهَامُ بِالْحُدُودِ وَ الْحَرَکَاتِ،»۱۲اندیشه ها را توان آن نیست که او را به داشتن حدود و حرکات،
«وَ لَا بِالْجَوَارِحِ وَ الْأَدَواتِ.»۱۳و اعضاء و ابزار کار به سنجش آرند.
«لَا یُقَالُ لَهُ: مَتَى؟»۱۴گفته نمی شود از کی بوده،
«وَ لَا یُضْرَبُ لَهُ أَمَدٌ بِحَتَّى.»۱۵و تا چه زمان خواهد بود؟
«الظَّاهِرُ لَا یُقَالُ: مِمَّ؟»۱۶ظاهری است که نتوان گفت از چه آشکار شده؟
«وَ الْبَاطِنُ لَا یُقَالُ: فِيمَ؟»۱۷و باطنی است که گفته نمی شود در چه چیز پنهان است؟
«لَا شَبَحٌ فَیُتَقَصَّی،»۱۸جسم نیست که زوال پذیرد،
«وَ لَا مَحْجُوبٌ فَیُحْوَی.»۱۹مستور نیست تا چیزی او را پوشانده باشد.
«لَمْ یَقْرُبْ مِنَ الْأَشْیَاءِ بِالْتِصَاقٍ،»۲۰از روی اتصال به اشیاء نزدیک نشده،
«وَ لَمْ یَبْعُدْ عَنْهَا بِافْتِرَاق.»۲۱و دوریش از موجودات به جدایی نیست.
«وَ لَا یَخْفَی عَلَيْهِ مِنْ عِبَادِهِ شُخُوصُ لَحْظَةٍ،»۲۲نگاه خیره بندگان،
«وَ لَا کُرُورُ لَفْظَةٍ،»۲۳و تکرار سخن آنان
«وَ لَا ازْدِلَافُ رَبْوَةٍ،»۲۴و نزدیک شدن و در نظر آمدن تپه ها،
«وَ لَا انْبِسَاطُ خُطْوَةٍ،»۲۵و برداشتن قدم
«فِي لَیْلٍ دَاجٍ،»۲۶در شب سیاه،
«وَ لَا غَسَقٍ سَاجٍ،»۲۷و شبِ آرام تیره ای
«یَتَفَیَّأُ عَلَيْهِ الْقَمَرُ الْمُنِیرُ،»۲۸که ماه درخشان بر آن سایه می اندازد،
«وَ تَعْقُبُهُ الشَّمْسُ ذَاتُ النُّورِ فِي الْأُفُولِ وَ الْکُرُورِ،»۲۹و خورشید تابان در غروب و طلوع از پی آن می آید،
«وَ تَقَلُّبِ الْأَزْمِنَةِ وَ الدُّهُورِ،»۳۰و دگرگونی زمانها و روزگاران
«مِنْ إِقْبَالِ لَیْلٍ مُقْبِلٍ، وَ إِدْبَارِ نَهَارٍ مُدْبِرٍ.»۳۱از آمد و شدِ شب و روز هیچ یک از او پنهان نیست.
«قَبْلَ كُلِّ غَایَة وَ مُدَّةٍ،»۳۲پیش از هر نهایت و مدّتی،
«وَ كُلِّ إِحْصَاء وَ عِدَّةٍ،»۳۳و هر ضبط کردن و شمردنی وجود داشته.
«تَعَالَی عَمَّا یَنْحَلُهُ الْمُحَدِّدُونَ مِنْ صِفَاتِ الْأَقْدَارِ،»۳۴از حدود و اندازه هایی که تحدیدکنندگان به او نسبت می دهند،
«وَ نِهَایَاتِ الْأَقْطَارِ،»۳۵و از داشتن نهایت اقطار مختلف،
«وَ تَأَثُّلِ الْمَسَاکِنِ،»۳۶و قرار گرفتن در مساکن،
«وَ تَمَکُّنِ الْأَمَاکِنِ.»۳۷و جای گرفتن در اماکن که برایش خیال می کنند منزّه است.
«فَالْحَدُّ لِخَلْقِهِ مَضْرُوبٌ،»۳۸حدود و اندازه برای آفریدگان او قرار داده شده
«وَ إِلَى غَیْرِهِ مَنْسُوبٌ.»۳۹و مخصوص غیر اوست.
۲. وصف الكون
«لَمْ یَخْلُقِ الْأَشْیَاءَ مِنْ أُصُولٍ أَزَلِیَّةٍ، وَ لَا مِنْ أَوَائِلَ أَبَدِیَّة،»۴۰اشیاء را از موادّی که ازلی و دارای پیشینه باشند
نیافرید،
«بَلْ خَلَقَ مَا خَلَقَ فَأَقَامَ حَدَّهُ،»۴۱بلکه آنچه را به وجود آورد خودش حدّش را معین نمود،
«وَ صَوَّرَ مَا صَوَّرَ فَأَحْسَنَ صُورَتَهُ.»۴۲و آنچه را صورت داد نیکو صورت داد.
«لَيْسَ لِشَیْء مِنْهُ امْتِنَاعٌ،»۴۳چیزی از فرمانش امتناع نورزد،
«وَ لَا لَهُ بِطَاعَةِ شَیْء انْتِفَاعٌ.»۴۴و او را از طاعت چیزی سودی نرسد.
«عِلْمُهُ بِالْأَمْوَاتِ الْمَاضِینَ کَعِلْمِهِ بِالْأَحْیَاءِ الْبَاقِینَ،»۴۵آگاهیش به مردگان گذشته همچون آگاهیش به زندگان باقی است،
«وَ عِلْمُهُ بِمَا فِي السَّمَاوَاتِ الْعُلَی کَعِلْمِهِ بِمَا فِي الْأَرَضِینَ السُّفْلَی.»۴۶و
دانش او به آنچه در آسمانهاست همچون
دانش اوست به آنچه در طبقات پایین زمین است.
۳. عجائب في خلق الانسان
مِنْـها
از این خطبه است
«أَيُّهَا الْمَخْلُوقُ السَّوِیُّ،»۴۷ای آفریده شده بر اساس اعتدال،
«وَ الْمُنْشَأُ الْمَرْعِیُّ،»۴۸ای به وجود آمده مراعات شده
«فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْحَامِ،»۴۹در تاریکی های ارحام،
«وَ مُضَاعَفَاتِ الْإِسْتَارِ.»۵۰و پرده های بسیار،
«بُدِئْتَ «مِنْ سُلاَلَةٍ مِنْ طِین»(۱)»۵۱تو از عصاره گِل آغاز شدی،
«وَ وُضِعْتَ «فِی قَرَار مَکِین • إِلَی قَدَر مَعْلُوم»(۲) وَ أَجَل مَقْسُوم.»۵۲و تا مدتی معلوم و زمانی معین در جایگاهی آرام نهاده شدی.
«تَمُورُ فِي بَطْنِ أُمِّکَ جَنِیناً»۵۳در حالی که جنین بودی در شکم مادر جنبش داشتی،
«لَا تُحِیرُ دُعَاءً،»۵۴نه سخنی را می توانستی بگویی،
«وَ لَا تَسْمَعُ نِدَاءً!»۵۵و نه صدایی را می شنیدی.
«ثُمَّ أُخْرِجْتَ مِنْ مَقَرِّکَ إِلَى دَارٍ لَمْ تَشْهَدْهَا،»۵۶آن گاه از قرارگاهت به سرایی آورده شدی که آن را ندیده بودی،
«وَ لَمْ تَعْرِفْ سُبُلَ مَنَافِعِهَا.»۵۷و راههای سودش را نمی شناختی.
«فَمَنْ هَدَاکَ لِإِجْتِرَارِ الْغِذَاءِ مِنْ ثَدْیِ أُمِّکَ؟»۵۸چه کسی تو را در کشیدن غذا از سینه مادرت هدایت کرد؟
«وَ عَرَّفَکَ عِنْدَ الْحَاجَةِ مَوَاضِعَ طَلَبِکَ وَ إِرَادَتِکَ؟!»۵۹و چه کسی تو را به هنگام نیاز به آنچه نیازمند و طالب آن بودی آشنا نمود؟
«هَیْهَاتَ، إِنَّ مَنْ یَعْجِزُ عَنْ صِفَاتِ ذِي الْهَیْئَةِ وَ الْأَدَوَاتِ»۶۰هیهات! آن که از توصیف موجودی که دارنده شکل و اعضاء و اندام است ناتوان است
«فَهُوَ عَنْ صِفَاتِ خَالِقِهِ أَعْجَزُ،»۶۱از توصیف خالقش ناتوان تر،
«وَ مِنْ تَنَاوُلِهِ بِحُدُودِ الَْمخْلُوقِینَ أَبْعَدُ!»۶۲و از درک آفریننده از طریق حدود و اندازه های مخلوقات دورتر است.
(۱)
مؤمنون/سوره۲۳، آیه۲. (۲)
مرسلات/سوره۷۷، آیات۲۱-۲۲. 
