خطای در خاصه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

خطای در خاصه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای فقدان شرایط معتبر در تعریف به خاصه است.

---

خطای در تعریف اقسامی دارد که از جمله آنها خطای در خاصه است و آن مواردی دارد، از جمله، تعریف به خاصه‌ای که اَخْفی و یا مساوی معرَّف باشد؛ مثل تعریف آتش به «جرمی که شبیه نفس است» و تعریف یکی از متضایفین به دیگری (مثل تعریف ابن به اب و برعکس) و تعریف شیء به ضد خود.
ابن‌سینا ذکر آن ویژگی‌ را که به صورت برجسته‌تری در شیء مورد تعریف وجود دارد از مصادیق خطای در خاصه دانسته است؛ مثل اینکه در تعریف آتش گفته شود: «لطیف‌ترین اجسام عنصری است»، زیرا اگر آتش موجود نبود چیز دیگری به عنوان لطیف‌ترین اجسام وجود می‌داشت با اینکه آتش نبود؛ البته اگر مراد این باشد که آتش، لطیف‌ترین موجود ممکن در میان موجودات عنصری است، خطا نخواهد بود. موارد فوق اگر نسبت به عَرَض عامی که در تعریف قرار گرفته به وقوع پیوندد، «خطای در عرض عام» نامیده می‌شود.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، منطق المشرقیین.    

---