خط عربی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خط عربی به یکی از رسم الخط‌های قرآنی اطلاق می‌شود.
سابقه
خط میان اعراب
شبه جزیره عربستان به پیش از
اسلام برمی گردد؛ تا جایی که به دلایل و قرائن بسیار ادعا شده است که مردم جنوب جزیرة العرب (یمن) هزار
سال پیش از میلاد
حضرت مسیح علیه‌السّلام هم نوشتن را می‌دانستند.
درباره ریشه
خط عربی و خاستگاه آن قضاوت قطعی و مطمئنی وجود ندارد؛ زیرا
تاریخ اعراب جاهلی و روابط آن‌ها با همسایگانشان در هیچ اثر و نوشته تاریخی مربوط به آن
زمان نیامده است و اندک اطلاعات موجود نیز با استفاده از گفته‌های شاعران و
روایات و منقولات شفاهی است؛
اما به طور کلی درباره خاستگاه
خط عربی دو گرایش هست:
گرایش اول مربوط به مورخان است که با استفاده از
اخبار و
احادیث ، منشا
خط عربی را
سرزمین یمن ،
عراق یا حیره و انبار یا اقوامی در خود شبه جزیره دانسته‌اند.
گرایش دوم مربوط به محققانی است که با استفاده از شیوه‌های نوین تحقیق علمی و بررسی کتیبه‌ها، نوشته‌ها، مسکوکات و دیگر آثار باقی مانده در این باره اظهار نظر کرده و ریشه‌های اصلی آن را
خط مصری ،
خط فینیقی و
خط آرامی دانسته‌اند.
نوشته‌های دوران جاهلیت به طور کلی به دو نام «مسند» و «نبطی» خوانده شده‌اند. به موازات پیشرفت جغرافیایی اسلام،
خط عربی نیز رواج فراوانی یافت و به تدریج
خط‌های رایج در کشورهای
مصر ،
سوریه ، الجزیره، عراق،
آفریقا ،
ایران و… را
نسخ کرد و خود جایگزین آن‌ها شد؛ به طوری که قلمرو نفوذش در شرق تا به
چین و در غرب به بخش‌هایی از
اروپا امتداد یافت.
فارسی و ترکی مهم‌ترین زبان‌هایی هستند که به
خط عربی نگاشته می‌شوند. پس از آن که
خط عربی به عنوان
خط رسمی
اسلام پذیرفته شد و اقوام بسیاری با ذوق‌ها و سلیقه‌های مختلف در نوشته‌های خود از آن استفاده کردند، تطورات بسیار یافت و از جمله
خط کوفی و
خط نسخ پدید آمد و هرکدام با گذشت زمان رشد و تعالی بسیار یافت.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«خط عربی».
