خانه‌های اقوام گذشته (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند در آیاتی از
قرآن کریم خانه‌های اقوام گذشته را موضوع قرار داده و آنها را مایه
عبرت آیندگان دانسته است.
خانه‌های بسیاری از اقوام گذشته، پس از
هلاکت آنان باقی ماند.
"وکم اهلکنا من قریة بطرت معیشتها فتلک مسـکنهم لم تسکن من بعدهم الا قلیلا..
و چه بسیار از شهرها و آبادیهایی را که بر اثر فراوانی
نعمت ،
مست و
مغرور شده بودند هلاک کردیم! این خانه‌های آنهاست (که ویران شده)، و بعد از آنان جز اندکی کسی در آنها سکونت نکرد و ما
وارث آنان بودیم! "
یعنی مساکن آنان که خراب و ویران شد، اینک خرابه‌های آن، جلو چشم شما است، و هنوز به حالت ویرانی اش مانده، و تعمیر نشده،
جمله الا قلیلا که به صورت
استثناء آمده است سه احتمال دارد:
نخست اینکه استثناء از" ساکنان" باشد، دوم از" مساکن" و سوم از" سکونت".
در صورت اول مفهومش این است که تنها گروه اندکی بعد از آنها ساکن این دیار شد، و در صورت دوم معنی چنین است که تنها خانه‌های اندکی از آنها بعدا مسکون شد و در صورت سوم
مفهوم این است که تنها زمان کمی در آنها سکونت شده است، چرا که هر کس در این شهرهای شوم و بلاخیز،
سکونت اختیار کرد به زودی طومار زندگانیش درهم پیچیده شد.
البته اراده هر سه معنی نیز طبق روش ما مشکل ایجاد نمی‌کند، هر چند معنی اول به نظر نزدیکتر می‌رسد.
اندکی از مردم، در خانه‌های به جامانده اقوام پیشین سکونت داشتند.
"وکم اهلکنا من قریة بطرت معیشتها فتلک مسـکنهم لم تسکن من بعدهم الا قلیلا وکنا نحن الورثین.
"
بعد از هلاکت صاحبانش مسکونی نشد، مگر اندکی از آنها.
مناسب تر آن است که استثنای" الا قلیلا" را استثنای از مسکن‌ها بگیریم، نه از جمله" من بعدهم"، چون اگر چنین کنیم معنای آیه این می‌شود که: مساکن آنان بعد از ایشان مسکون نشد، مگر زمانی اندک، چون کسی در آنجاها
منزل نکرد، مگر کاروانیانی که در بعضی از سفرها یک روز یا نیم روز در آنجاها منزل کردند. یعنی مساکن آنان که خراب و ویران شد، اینک خرابه‌های آن، جلو چشم شما است، و هنوز به حالت ویرانی اش مانده، و
تعمیر نشده،
هلاکت اقوام پیشین در خانه‌های خویش، مایه
عبرت برای دیگران بود.
"افلم یهد لهم کم اهلکنا قبلهم من القرون یمشون فی مسـکنهم ان فی ذلک لایـت لاولی النهی.
آیا برای هدایت آنان کافی نیست که بسیاری از نسلهای پیشین را (که طغیان و فساد کردند) هلاک نمودیم، و اینها در مسکنهای (ویران شده) آنان راه می‌روند! مسلما در این امر، نشانه‌های روشنی برای
خردمندان است. "
"او لم یهد لهم کم اهلکنا من قبلهم من القرون یمشون فی مسـکنهم ان فی ذلک لایـت افلا یسمعون.
آیا برای هدایت آنها همین کافی نیست که افراد زیادی را که در قرن پیش از آنان زندگی داشتند هلاک کردیم؟! اینها در مساکن (ویران شده) آنان راه می‌روند در این آیاتی است (از
قدرت خداوند و
مجازات دردناک مجرمان) آیا نمی‌شنوند؟! "
یکی از بهترین و مؤثرترین طرق بیداری که مطالعه
تاریخ پیشینیان است اشاره کرده چنین می‌گوید: " آیا برای هدایت آنها همین کافی نیست که بسیاری از اقوام گذشته را که در قرون پیشین زندگی می‌کردند هلاک کردیم" (ا فلم یهد لهم کم اهلکنا قبلهم من القرون). .
همان کسانی که گرفتار مجازات دردناک الهی شدند و" اینها در مساکن ویران شده آنان رفت و آمد دارند" (یمشون فی مساکنهم).
اینها در مسیر رفت و آمد خود، به خانه‌های
قوم عاد (در سفرهای
یمن) و مساکن ویران شده قوم ثمود (در سفر شام) و منازل زیر و رو گشته
قوم لوط (در سفر
فلسطین) می‌گذرند، آثار آنها را می‌بینند، ولی درس
عبرت نمی‌گیرند ویرانیهایی که با زبان بی زبانی، ماجراهای دردناک پیشین را بازگو می‌کند و به مردم امروز و آینده هشدار می‌دهد، فریاد می‌کشد و سرانجام
ظلم و
کفر و
فساد را بیان می‌دارد.
گرفتار شدن اقوام پیشین به
عذاب الهی، در حال راه رفتن در خانه‌های شان، از آیات الهی است.
"افلم یهد لهم کم اهلکنا قبلهم من القرون یمشون فی مسـکنهم ان فی ذلک لایـت لاولی النهی.
"
"او لم یهد لهم کم اهلکنا من قبلهم من القرون یمشون فی مسـکنهم ان فی ذلک لایـت افلا یسمعون.
"
بعضی گویند:
تفسیر این جمله آنست که، ما ناگهان با فرستادن
عذاب بر آن
ملت کافر در حالی که در منزلهایشان بخود مشغول بودند نابودشان ساختیم.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۳۰۳، برگرفته از مقاله «خانه اقوام گذشته»
