• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حمید (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حمید از حمد (ستایش) و از اسمای حسنای الهی، به معنای حامد است.



حمید، بر وزن فعیل، از مادّه حمد است که همه لغت‌ شناسان آن را ضد ذم و غالبآ به معنای مدح، ثنا و شکر دانسته‌اند، گرچه به رأی راغب اصفهانی ستاینده خود و ستاینده مؤمنان و به معنی محمود بود، ستوده، ستودن خود مر خود را و ستودن مؤمنان او را، به معنای کسی که ستایش برای او ثابت شده است و اطلاق آن به معنای فاعلی (حامد) و مفعولی (محمود) بر خداوند [[|جایز]] است.


این اسم و صفت الهی در آیات ذیل مطرح شده است:
حمد خدا به معنی ثنا گوئی اوست در مقابل فضیلت. حمد از مدح اخص و از شکر اعم است، زیرا مدح در مقابل اختیاری و غیر اختیاری می‌شود مثلا شخص را در مقابل طول قامت و زیبائی اندام که غیر اختیاری است و همچنین در مقابل بذل مال و سخاوت و علم مدح می‌کنند، ولی حمد فقط در مقابل اختیاری است. و شکر تنها در مقابل نعمت و بذل به کار می‌رود. پس هر شکر حمد است ولی هر حمد شکر نیست و هر حمدی مدح است ولی هر مدحی حمد نیست. «حمید» از اسماء حسنای الهی است و هفده بار در قرآن آمده است. محمود آن است که ستوده شود، محمد آن است که خصال پسندیده اش بسیار و جامع تمام محامد باشد. احمد و محمد نام مبارک حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است احمد یکبار و محمد چهار بار در قرآن مجید آمده است،،،.


۱. فراهیدی، خلیل‌ بن احمد، کتاب‌العین، ج۳، ص۱۸۸.    
۲. ابن‌درید، جمهرة‌اللغة، ج۱، ص۵۰۵.    
۳. جوهری، اسماعیل‌ بن حماد، الصحاح تاج‌اللغة و صحاح العربیة، ذیل «حمد»، ج۲، ص۴۶۶.    
۴. ازهری، محمد بن احمد، تهذیب‌اللغة، ج۴، ص۲۵۱، ذیل «حمد».    
۵. راغب اصفهانی، حسین‌ بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ذیل «حمد»، ص۱۳۱.    
۶. مصطفوی، حسن، التحقیق، ج۲، ص۲۸۰، «حمد».    
۷. راغب اصفهانی، حسین‌ بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ذیل «حمد»، ص۱۳۱.    
۸. بقره/سوره۲، آیه۲۶۷.    
۹. نساء/سوره۴، آیه۱۳۱.    
۱۰. هود/سوره۱۱، آیه۷۳.    
۱۱. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱.    
۱۲. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۸.    
۱۳. حج/سوره۲۲، آیه۲۴.    
۱۴. حج/سوره۲۲، آیه۶۴.    
۱۵. لقمان/سوره۳۱، آیه۱۲.    
۱۶. لقمان/سوره۳۱، آیه۲۶.    
۱۷. سبا/سوره۳۴، آیه۶.    
۱۸. فاطر/سوره۳۵، آیه۱۵.    
۱۹. فصلت/سوره۴۱، آیه۴۲.    
۲۰. شوری/سوره۴۲، آیه۲۸.    
۲۱. حدید/سوره۵۷، آیه۲۴.    
۲۲. ممتحنه/سوره۶۰، آیه۶.    
۲۳. تغابن/سوره۶۴، آیه۶.    
۲۴. بروج/سوره۸۵، آیه۸.    
۲۵. صف/سوره۶۱، آیه۶.    
۲۶. آل عمران/سوره۳، آیه۱۴۴.    
۲۷. احزاب/سوره۳۳، آیه۴۰.    
۲۸. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۲۹. فتح/سوره۴۸، آیه۲۹.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حمید»    




جعبه ابزار