حمل عرضی مقابل ذاتی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

حمل عرضی مقابل ذاتی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای حمل اعراض ماهیت موضوع بر آن است.

---

حمل به لحاظ ذاتی و عرضی‌بودنِ محمول نسبت به موضوع به عَرَضی و ذاتی تقسیم می‌شود.
«حمل عرضی» حملی است که محمول آن، نه ذات (خود ماهیت) موضوع و نه از ذاتیات (جزئی از ماهیت) موضوع باشد، بلکه از عوارض ماهیت موضوع باشد و به دیگر بیان، یکی از تعینات موضوع (کیفیت، کمیت، وضع، این، متی و…) باشد؛ مانند: انسان خندان است، زمین فلان سرعت را دارد و زمین، فلان مقدار عمر دارد. حمل عرضی به لحاظ انواع مقوله عرضی، اقسامی دارد و شامل حمل بر سبیل کیف، کمّ، مضاف، این، متی، فعل و انفعال و سایر مقولات عرضی است؛ مثلاً حمل در قضیه «انسان سفید است» حمل بر سبیل کیف است. و در «قضیه انسان در خانه است»، حمل بر سبیل این (مکان) است.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا.    

---