حفظ وضع مشهور
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حفظ وضع مشهور یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و یکی از سفارش‌های مربوط به
مجیب است.
یکی از توصیه‌ها و سفارش‌ها برای مجیب در
صناعت جدل این است که مجیب باید متکفل
حفظ و نصرت هر
وضعی نشود، همچنان که سائل نیز نباید متکفل هدم هر
وضعی شود، بلکه مجیب باید نصرت مشهور و صادق کند و سائل، ابطال اضداد آن.
صرف‌نظر از این توصیه برای مجیب به لحاظ شهرت و شناعت
وضعی که
حفظ آن را برعهده دارد سه حالت متصور است و در هر حالتی توصیه‌ای به او شده است. این توصیه‌ها بر این اساس، مبتنی است که معمولاً مشهور از
مشهورات استنتاج می‌شود و غیر مشهور از غیر مشهورات، ازاین رو کسی که مثلاً
حافظ وضع مشهور است نباید از پذیرش مقدمه مشهوری که سائل استفاده می‌کند دلهره‌ای داشته باشد، زیرا بعید است که این مقدمه مشهور، منتج امر شنیع و غیر مشهور، یعنی خلاف
وضع مجیب باشد، اما باید در پذیرش مقدمه غیر مشهور و شنیع
احتیاط کند، زیرا مقدمات غیر مشهور می‌توانند منتج امر شنیع و غیر مشهور، یعنی خلاف
وضع مجیب باشند؛ بنابراین:
۱. مجیبی که
حفظ وضع مشهور می‌کند، لازم نیست از پذیرش مشهورات اقامه شده از طرف
سائل امتناع کند.
۲. مجیبی که
حفظ وضع غیرمشهور بلکه شنیع می‌کند، بهتر است که تسلیم مشهورات نشود.
۳. مجیبی که
حفظ وضعی می‌کند که نه مشهور است و نه شنیع، بهتر است تسلیم مشهور و شنیع شود و تسلیم غیر مشهور و غیر شنیع نشود.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
•
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید. •
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حفظ وضع مشهور»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۸.
