• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حضور خدا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


یکی از صفات الهی، حضور است؛ یعنی خداوند سبحان در همه جا حاضر و شاهد مخلوقات و اعمال آن‌ها است؛ به عبارت دیگر، عالم هستی محضر او است و چیزی از او غایب نیست.


حضور خدا، در هر جهت و مکان:
«ولله المشرق والمغرب فاینما تولوا فثم وجه الله ان الله وسع علیم؛
[۱] بقره/سوره۲، آیه۱۱۵.    
مشرق و مغرب، از آن خداست! و به هر سو رو کنید، خدا آنجاست! خداوند بی‌نیاز و داناست!». چنین نیست که اگر شما را از رفتن به مساجد و پایگاه‌هاى توحید مانع شوند، راه بندگى خدا بسته شود، نه، شرق و غرب این جهان تعلق به ذات پاک او دارد و به هر سو رو کنید او آنجا است، همچنین تغییر قبله که به خاطر مناسبتهاى خاصى صورت گرفته، کمترین اثرى در این امر ندارد مگر جائى هست که از خدا خالى باشد، اصولا خدا مکان ندارد.
[۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۴۱۳.    

امام‌ خمینی آیه (وَلِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَاَیْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ)
[۳] بقره/سوره۲، آیه ۱۱۵.    
را ازجمله آیاتی می‌داند که بر حضور و احاطه قیومی خداوند بر همه اشیاء و معیت او با همه اشیا تاکید دارد.
[۴] خمینی، روح‌الله، تعلیقه بر فوائد الرضویه، ص۱۱۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
[۵] خمینی، روح‌الله، شرح دعاء السحر، ص۱۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶.    
به اعتقاد امام‌ خمینی اشیاء درذات‌خود هیچ‌گونه استقلالی ندارد و هویت آنها ربط و قیام به‌ حق‌تعالی است. تمام مراتب متنزل از مبدا اعلی، محتاج و فقیرند. البته مراد از فقر، ذاتی که فقیر باشد نیست، بلکه خود ذات فقر و فقیر و افتقار است. همه مراتب لمعات و ضلال حق‌تعالی هستند. لکن این موجودات فقیر، از مبدا سلب و جدا نمی‌شوند و ظل مبدا می‌باشند. امام‌ خمینی باتوجه‌به این آیه مذکور سلب و انفکاک وجه از ذی وجه را محال می‌داند. و معتقد است موجودات، مرتبه‌ای از عین مرتبه‌ الهی هستند با یک نقصان و فقدانی از آن مرتبه الهی «ما رایت شیئا الا و رایت الله قبله و بعد و معه».
[۶] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۱، ص۴۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
به اعتقاد امام‌ خمینی صفحه وجود همان وجه حق است، و وجه حق نمونه و نشانه‌ای غیر ذات حق نیست البته با یک تنزلی، زیرا ظل حیثیتی غیر ذی ظل ندارد و درعین‌حال عین ذی ظل نیست.
[۷] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۱، ص۸۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
از دیدگاه امام‌ خمینی این آیه (لِلّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ)
[۸] بقره/سوره۲، آیه ۱۱۵.    
به توحید ذات و وحدت‌ وجود اشاره دارد.
[۹] خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
امام‌ خمینی در بیان حضور سریانی حق‌تعالی در دل اشیاء معتقد است درحقیقت هستی یک اصل وجود دارد که به یک ملاحظه منبع فیوضات و انوار حقیقی وجود است و در مرتبه‌ دیگر با نظر به صفات، صفات ذاتی و با ملاحظه اینکه این وجودات آیه، نمونه و جلوه اوست، اوصاف فعلی حق‌ هستند و این تکثرات از خیرگی چشم است، چرا که خداوند از شدت نور، خفی و از شدت ظهور ناپیداست و همه عالم ظهور اسماء است.
[۱۰] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۱، ص۷۸-۸۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    


۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۱۱۵.    
۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۴۱۳.    
۳. ↑ بقره/سوره۲، آیه ۱۱۵.    
۴. ↑ خمینی، روح‌الله، تعلیقه بر فوائد الرضویه، ص۱۱۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۵. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح دعاء السحر، ص۱۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶.    
۶. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۱، ص۴۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۷. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۱، ص۸۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۸. ↑ بقره/سوره۲، آیه ۱۱۵.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۰. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۱، ص۷۸-۸۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    


• فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حضور خدا»    
• دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : دیدگاه های عرفانی امام خمینی
جعبه ابزار