• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعلی مشرف‌الدوله حسن دیلمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حسن دیلمی ملقب به مشرف‌الدوله و مُکَنّیٰ به ابوعلی، از ۱۰۲۱ تا ۱۰۲۵ میلادی، امیر آل بویه در عراق بود. او کوچک‌ترین فرزند بهاءالدوله دیلمی بود.



مُشَرف‌الدوله شاهنشاه، ابوعلی حسن بن بهاءالدوله (۳۹۳-۴۱۶ق/۱۰۰۳-۱۰۲۵م)، در روزگار فرمانروایی برادرش سلطان‌الدوله، در بغداد کارش بالا گرفت و به امیرالامرایی رسید (۴۱۱ق/۱۰۲۳۰م). آنگاه که سلطان‌الدوله دچار شورش لشکریانش گشت، به درخواست آنها، مشّرف‌الدوله را در بغداد به جای خود نهاد و به اهواز رفت. اما در شوشتر، ابن‌سهلانِ وزیر را به عراق فرستاد تا مشرّف‌الدوله را از آن جا براند. مشرّف‌الدوله برای نگهداری تخت خود به تکاپو افتاد و ترکانِ واسط را گرد آورد و به مقابله شتافت و ابن‌سهلان را بشکست و او را در واسط به محاصره گرفت. چون کار بر ابن‌سهلان تنگ شد، صلح خواست و واسط را تسلیم کرد. نیز در بغداد برای مشرّف‌الدوله به نام شاهنشاه خطبه خواندند و نام سلطان‌الدوله را بینداختند (۴۱۲ق/۱۰۲۱م) و مشرف‌الدوله را دولت استوار شد.


در ۴۱۲ق/۱۰۲۱م، دیلمیان را که می‌خواستند به خانه‌های خود در خوزستان بازگردند، اجازه خروج داد و آن‌ها به سلطان‌الدوله پیوستند. سلطان‌الدوله، امیدوار به اعاده قدرت، پسر خود ابوکالیجار را به اهواز فرستاد و او بر آن جا چیره شد. اما در ۴۱۳ق/۱۰۲۲م، به پایمردی ابومحمد بن مُکرَم و مؤیدالملک الرخَّجی، در میانه صلح افتاد و مقرر شد که مشرّف‌الدوله بر عراق فرمان براند و فارس و کرمان از آنِ سلطان‌الدوله باشد. در ۴۱۵ق/۱۰۲۴م، میان ابوالقاسم مغربی و اثیرعنبرِ خادم با ترکان خلاف افتاد و آن دو همراه مشرّف‌الدوله و گروهی از امیران دیلم به آوانا رفتند، اما ترکان را بیم گرفت و کس به نزد مشرّف‌الدوله فرستادند و اظهار شرمندگی کردند و مشرّف‌الدوله به بغداد بازگشت، اما دولتش به درازا نکشید و در ۴۱۶ق/۱۰۲۵م در ۲۳ سالگی درگذشت.


۱. ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۹، ص۳۱۷، دارصادر، بیروت، ۱۳۹۹ق.    
۲. ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۹، ص۳۱۸، دارصادر، بیروت، ۱۳۹۹ق.    
۳. ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ج۹، ص۳۲۷، دارصادر، بیروت، ۱۳۹۹ق.    



دانشنامه بزرگ اسلامی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی برگرفته از مقاله «آل بویه»، ج۱، ص ۳۸۸.    



جعبه ابزار