حد مرکبات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

حد مرکبات یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تعریف مرکبات عقلی و خارجی است.

---

حد به لحاظ مرکب و بسیط‌ بودن محدودش، به حد مرکبات و حد بسایط تقسیم می‌شود. حد مرکبات بر دو نوع است: حد مرکب عقلی و حد مرکب خارجی.

---

مرکب عقلی مرکبی است که از جنس و فصل ترکیب یافته باشد و حد آن، همان جنس و فصل تشکیل‌دهنده آن است و نسبت به مرکب خارجی، اگر اجزای آن به تنهایی قوام نداشته باشد؛ مانند ماده و صورت، در این صورت، حد مرکب خارجی مشتمل بر حدّ ماده و صورت است به نحو بالقوه، ولی اگر هر یک از اجزای مرکب خارجی به تنهایی قوام داشته باشد؛ مانند سکنجبین، در این صورت، حد آن، مشتمل بر حدود اجزای مرکب است به نحو بالفعل؛ یعنی حد اجزا، حد مرکب خواهد بود و مرکب، حد مستقلی غیر از حد اجزائش نخواهد داشت.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، شرح الاشارات و التنبیهات.    

---