• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حد امور بدون علل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حد امور بدون علل یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و از اقسام تعریف حدی است.



یکی از اقسام حد (مُعرِّف) به لحاظ محدود، حد امور بدون علل است. ابن‌سینا در النجاة، حد را بر پنج قسم تقسیم می‌کند:
۱. حد اسمی؛
۲. حدی که مبدا البرهان است؛
۳. حدی که نتیجه البرهان است؛
۴. حد کامل، مرکب از قسم دوم و سوم، که تمام البرهان است؛
۵. حد امور فاقد علت، یا دارای علل خارج از ذاتشان.


امور بدون علل، امور سلبی و عدمی‌اند؛ مثل کوری و جهل، زیرا اعدام، فاقد ذات‌اند و از این رو دارای علت نیستند، مگر بالعرض و حد این امور نمی‌تواند حد حقیقی باشد، بلکه حد رسمی خواهد بود. بنابراین «حد امور بدون علل»، یکی از دو نوع قسم پنجم، و نوع دیگرش امور بسیطی است که به دلیل بساطت، علل آنها خارج از ذات‌شان است؛ مثل نقطه و وحدت (در فرضی که آنها را امور ثبوتی و وجودی بدانیم) که علل آنها ذاتاً درموضوعاتشان داخل است و بالعرض در خود آنها داخل است.
[۲] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۵۲.
[۳] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۶۰.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة.    
سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.    


۱. سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۲۱۵.    
۲. ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۲۵۲.
۳. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۶۰.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حد امور بدون علل»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۷.    



جعبه ابزار