حجت (حدیث)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حجة، از اصطلاحات بکار رفته در
علم حدیث بوده و از
الفاظ مدح راوی می‌باشد.
یکی از الفاظ مدح مطرح در کتب علوم
حدیث اصطلاح "حجة" است. مراد از "حجة" آن است که
حدیث شخص متصف به آن قابل احتجاج است هر چند که قابلیت احتجاج
حدیث شخصی، اعم از حجت‌بودن خود وی است.
این لفظ بر حسب معنای عامش؛ اعم از
حدیث صحیح،
حسن،
موثق و حتی
ضعیف است؛ زیرا درباره هر یک از
احادیث غیر صحیح بخاطر وجود قرائنی احتمال
احتجاج و استدلال وجود دارد، اما در عرف خاص رجالیون واژه حجت به معنای ثقه‌بودن بوده و نظیر این واژه دلالت بر
عدالت، ضابط و امامی‌بودن دارد.
در این که اصطلاح "حجة" مفید چیست؟ اختلاف است:
۱- دلالت بر
توثیق می‌کند زیرا اگر مصدر نام یا لقب شخصی قرار گرفت از
مبالغه ویژه‌ای برخوردار است اگر
راوی به این وصف متصف شد وثوق و اعتماد شدید نسبت به او را می‌رساند مثل این که راوی عین حجت است هر چند به
حدیث وی نیز احتجاج می‌شود.
۲- از
الفاظ تعدیل متفق علیه است که صراحت در تعدیل دارد؛
۳- دلالت بر مدح کامل می‌کند، بلکه اظهر آن است که دلالت بر
عدل،
امامی و ضابط بودن می‌کند.
گروهی که الفاظ مدح را رتبه‌بندی کرده‌اند "حجة" را از مرتبه سوم تعدیل به حساب آورده‌اند.
در این که "حجة" و "
یحتج بحدیثه" با یکدیگر چه تفاوتی دارند گفته‌اند "
یحتج بحدیثه» به‌اندازه "حجة" از ارزش و مکانت برخوردار نیست هر چند هر دو دلالت بر مدح می‌کنند.
درباره تفاوت "حجة" و "
ثقه" گفته‌اند: لفظ "حجة" از "ثقة" قوی‌تر است و به هر کس که اطلاق شود
حدیث وی قابل احتجاج و داخل در صحاح می‌شود هر چند که متفرد به نقل آن
حدیث باشد.
نصیری، علی، آشنایی با علوم
حدیث.
مرکز اطلاع‌رسانی غدیر، برگرفته از مقاله «الفاظ جرح و تعدیل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۳/۲۷. پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حجة»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۶/۸.
