حجاب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حجاب: (مِنْ وَرآءِ حِجابٍ)منظور از
«حجاب» از
مادّه «حَجْب» در این آیه پوشش زنان نیست، بلکه حکمی اضافه بر آن است که مخصوص
همسران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده و آن این که مردم موظف بودند به خاطر شرائط خاص همسران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هرگاه می‌خواهند چیزی از آنان بگیرند از پشت پرده باشد، و آنها حتی با
پوشش اسلامی در برابر مردم در این‌گونه موارد ظاهر نشوند؛ البته این حکم، درباره زنان دیگر وارد نشده و در آنها تنها رعایت پوشش کافی است. شاهد این سخن آن که کلمه «
حجاب» هر چند در استعمال‌های روزمره به معنای پوشش زن به کار می‌رود، ولی در لغت چنین مفهومی را ندارد و نه در تعبیرات فقهای ما.
«حجاب» در لغت به معنای چیزی است که در میان دو شی‌ء حائل می‌شود به همین جهت، پرده‌ای که در میان امعاء و
قلب و
ریه کشیده شده «
حجاب حاجز» نامیده می‌شود.
(يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَن يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَى طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنكُمْ وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَاء حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَن تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَن تَنكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمًا) (ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! در خانه‌های پیامبر داخل نشوید مگر به شما برای صرف
غذا اجازه داده شود، مشروط بر اینکه قبل از موعد نیایید و در انتظار وقت غذا ننشینید؛ امّا هنگامی که دعوت شدید داخل شوید؛ و وقتی غذا خوردید پراکنده شوید، و بعد از صرف غذا به بحث و صحبت ننشینید؛ زیرا این عمل،
پیامبر را ناراحت می‌نماید، ولی از شما شرم می‌کند و چیزی نمی‌گوید؛ امّا
خداوند از بیان حق شرم نمی‌کند. و هنگامی که چیزی از وسایل زندگی را بعنوان عاریت از آنان [
همسران پیامبر] می‌خواهید از پشت پرده بخواهید؛ این کار برای پاکی دل‌های شما و آنها بهتر است. و شما حق ندارید پیامبر خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسری خود درآورید که
گناه این کار نزد خدا بزرگ است!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ اِذا سَاَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِکُمْ اَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ) ضمیر هن به همسران رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر می‌گردد، و در خواست متاع از ایشان، کنایه است از اینکه مردم با ایشان در باره حوائجی که دارند سؤال کنند، و معنایش این است که اگر به خاطر حاجتی که برایتان پیش آمده، ناگزیر شدید با یکی از همسران آن جناب صحبتی بکنید، از پس پرده صحبت کنید،
(ذلِکُمْ اَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ) این جمله مصلحت حکم مزبور را بیان می‌کند، و می‌فرماید: برای اینکه وقتی از پشت پرده با ایشان صحبت کنید، دل‌هایتان دچار
وسوسه نمی‌شود، و در نتیجه این رویه، دل‌هایتان را پاک‌تر نگه می‌دارد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «حجاب»، ص۱۷۸.
