• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حذر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




حَذَر (به فتح حاء و دال)، یکی از واژگان قرآن کریم به معنای پرهیز و احتیاط است. در قرآن کریم به صورت مشتقات مختلفی آمده است: فاحذرهم، حاذرون، محذورا.



حَذَر به معنی پرهیز است. راغب آن را احتراز از شی‌ء مخوف گفته است.


(یَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ اَنْ تُنَزَّلَ عَلَیْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِی قُلُوبِهِمْ‌) «منافقان بیم دارند از آنکه سوره‌ای نازل شود و به آنها از آنچه در ضمیرشان هست خبر دهد.» یَحْسَبُونَ کُلَّ صَیْحَةٍ عَلَیْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ‌ «هر فریاد را بر علیه خود گمان می‌کنند آنها دشمنند پس از آنها بپرهیز.» با مراجعه به موارد استعمال خواهیم دید که آن به معنی ترس نیست بلکه به معنی پرهیز و احتیاط از خطر آینده است. (وَ لْیَاْخُذُوا حِذْرَهُمْ‌ وَ اَسْلِحَتَهُمْ..) «احتیاط و اسلحه خود را برگیرند.» معلوم است که مراد از «حذر» غیر از اسلحه است یعنی هم احتیاط بدارند و هم اسلحه برگیرند. ذیل آیه می‌گوید: اگر از باران و مرض در زحمت شدند اشکال ندارد که سلاح خویش را بگذارند ولی احتیاط بدارند.
(وَ اِنَّا لَجَمِیعٌ‌ حاذِرُونَ‌...) (و ما همگى آماده پيكاريم.) این سخن اعلامیه فرعون بر مردم است در قبال موسی (علیه‌السّلام) و یاران او که گفت: اینان عدّه‌ اندکی هستند... و ما همه در احتیاطیم و آماده‌ایم و مراقب اوضاعیم. (وَ یَخافُونَ عَذابَهُ اِنَّ عَذابَ رَبِّکَ کانَ‌ مَحْذُوراً) «از عذاب خدا می‌ترسند حقّا که عذاب پروردگارت حذر کردنی است.»


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۱۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۲۳.    
۳. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ص۳۷.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۳، ص۲۶۲.    
۵. توبه/سوره۹، آیه۶۴.    
۶. منافقون/سوره۶۳، آیه۴.    
۷. نساء/سوره۴، آیه۱۰۲.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۱۷۵.    
۹. شعراء/سوره۲۶، آیه۵۶.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۶۹.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۵، ص۲۷۷.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۸۶.    
۱۳. اسراء/سوره۱۷، آیه۵۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حذر»، ج۲، ص۱۱۳-۱۱۴.    






جعبه ابزار