جدلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

جدلی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای امور مرتبط با جدل، یا دو طرف جدل، یعنی سائل و مجیب است.

---

جدلی به کسی گویند که اهل جدل است و به دو شخص اطلاق می‌شود:
۱. «سائل» که «ناقض وضع» نیز نامیده می‌شود و در پی الزام دیگری به امری مخالف عقیده‌اش است از این راه که او را به تناقض‌گویی بکشاند و از سخنانش محال لازم آورد تا او را بدین وسیله مجاب کند.
۲. «مجیب» یعنی شخصی که از عقیده‌ای دفاع می‌کند و «حافظ وضع» نیز نامیده می‌شود و تمام کوشش وی این است که به امری مخالف عقیده‌اش الزام نشود.
جدلی باید بسیار بکوشد تا به‌اندازه توانایی خویش قضایای مشهوره را به‌دست آورد و افزون برآن باید الفاظ مشترک و متشابه را بشناسد تا در به‌دست آوردن مواضع به اشتباه نیفتد. وی باید مراقب باشد که غیر مشهور را به‌جای مشهور نگیرد. رعایت نظافت ظاهری و نزاهت باطنی نیز در تاثیر نفوذ کلام جدلی نقش مهمی ایفا می‌کند. در کاربردی دیگر، جدلی به معنای هر آن چیزی است که مربوط به جدل است.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، شرح الاشارات و التنبیهات.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    

---