• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جب (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: چاه (فقه).
دیگر کاربردها: جبّ (ابهام‌زدایی).

جُبّ‌ (به ضم جیم و تشدید باء) از واژگان قرآن کریم به معنای چاه است، اما اصل آن به معنای قطع می‌باشد؛ زیرا که در حفر چاه زمین را قطع می‌کنند. این کلمه فقط دو بار در قرآن مجید آمده است.



جُبّ‌ به معنای چاه است. در صحاح و مفردات گفته: جبّ‌ چاهی است که حفر شده باشد نه چاهی که بعد از حفر آن را با سنگ و غیره بنا می‌کنند. در قاموس گوید: آن چاه است و یا چاه عمیق و پر آب می‌باشد.


(قَالَ قَآئِلٌ مَّنْهُمْ لاَ تَقْتُلُواْ يُوسُفَ وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَةِ الْجُبِّ) «گوینده‌ای از آن‌ها گفت: یوسف را نکشید و او را به قعر فلان چاه بیاندازید.»
اصل آن به معنی قطع است؛ زیرا که در حفر چاه زمین را قطع می‌کنند و مجبوب کسی است که آلت رجولیّت او قطع شده باشد.
ناگفته نماند؛ در «بئر» گذشت که آن به معنی چاه کهنه است و از اینجا فرق جبّ و بئر به دست می‌آید.
در صحاح گوید: «الجبّ بئر لم تطو» و در المنجد آمده «طوی البئر: بناه بالاحجار»
[۱۳] معلوف، لویس، المنجد.
و در نهایه در لغت بئر گوید: «قیل هی العادیة القدیمة لم یعلم لها حافر و لا مالک».


این کلمه فقط دو بار در قرآن آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۲۱.    
۳. قزوینی رازی، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۴۲۴.    
۴. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغه وصحاح العربیه، ج۱، ص۹۶.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۱۸۲.    
۶. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۴۳.    
۷. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۹۶-۹۷.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۱۲۹-۱۳۰.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۵، ص۳۶۵.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۶۹.    
۱۲. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغه وصحاح العربیه، ج۱، ص۹۶.    
۱۳. معلوف، لویس، المنجد.
۱۴. ابن‌اثیر، مجدالدین، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۱، ص۸۹.    
۱۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۰.    
۱۶. یوسف/سوره۱۲، آیه۱۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «جبّ»، ج۲، ص۱.    






جعبه ابزار