ثبوت (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثُبُوت (به ضم ثاء و باء) از
واژگان قرآن کریم به معنی استقرار است. از مشتقات این کلمه در
قرآن کریم؛
اثبات و تثبیت که هر دو به معنی ثابت و مستقرّ کردن است.
ثُبُوت به معنای استقرار است. اثبات و تثبیت هر دو به معنی ثابت و مستقرّ کردن است.
(فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعْدَ ثُبُوتِها) «تا مبادا قدمی بعد از استقرارش بلغزد.»
(نَقُصُّ عَلَیْکَ مِنْ اَنْباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَکَ) «از اخبار
پیامبران آن‌چه را که با آن
قلب تو را مستقرّ می‌کنیم، بر تو حکایت می‌نماییم.»
و با نقل آنها دل تو را از
اضطراب و تشویش به
سکون و
آرامش و ثبوت می‌بریم.
(وَ اِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذِینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ اَوْ یَقْتُلُوکَ اَوْ یُخْرِجُوکَ...) (به خاطر بياور هنگامى را كه
کافران براى تو نقشه مى‌كشيدند كه تو را به
زندان بيفكنند، يا به
قتل برسانند، و يا از
مکّه بيرون كنند.)
آیه شریفه درباره مذاکرات
دارالندوه مکّه است که راجع به
حضرت رسول (صلّی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلّم) سه پیشنهاد کردند که او را از مکّه بیرون کنند یا زندانی نمایند و یا بکشند. علی هذا مراد از «لِیُثْبِتُوکَ» محبوس کردن آن حضرت می‌باشد.
(وَ لَوْ اَنَّهُمْ فَعَلُوا ما یُوعَظُونَ بِهِ لَکانَ خَیْراً لَهُمْ وَ اَشَدَّ تَثْبِیتاً) «هرگاه به
موعظه عمل می‌کردند برای آنها بهتر بوده و آنها را در
ایمان بیشتر تثبیت می‌کرد.»
(یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبِیتاً مِنْ اَنْفُسِهِمْ) «
اموال خود را برای خوشنودی
خدا خرج می‌کنند و نفس خود را با ابتغاء مرضاة خدا ثابت می‌کنند و با
منّت و
اذیّت بعدی از ابتغاء مرضاة عدول نمی‌کنند.»
آیه در مقابل انفاق ریائی و انفاق اذیّتی است. در این صورت،
(ابتغاء مرضاة اللّه) مقابل
ریاء و تثبیت در مقابل منّت و اذیّت بعدی است و اثبات نفس در مرضات اللّه موجب عدم منّت و اذیّت است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ثبوت»، ج۱، ص۳۰۲.
