تُبْسَلَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تُبْسَلَ: (اَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ)«تُبْسَلَ» در اصل، از مادّه
«بَسْل» (بر وزن نسل) به معنای نگاهداری و منع کردن از چیزی با قهر و غلبه است و به همین جهت به وادار کردن کسی به
تسلیم،
«ابسال» گفته می‌شود.
و نیز به همین مناسبت به
مجازات و یا گروگان گرفتن نیز اطلاق می‌گردد، و
«جَیْشٌ باسِلٌ» به معنای «لشکر شجاع» نیز به همین تناسب است؛ زیرا دیگران را با قهر و غلبه وادار به تسلیم می‌کند، در سوره
«انعام» نیز، به معنای تسلیم شخص و گرفتاری او در چنگال اعمال بد خویش آمده است.
(وَذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُواْ دِينَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَذَكِّرْ بِهِ أَن تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا كَسَبَتْ لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللّهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ وَإِن تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لاَّ يُؤْخَذْ مِنْهَا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ أُبْسِلُواْ بِمَا كَسَبُواْ لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيمٍ وَعَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُواْ يَكْفُرُونَ) (و رها کن کسانی را که آیین فطری خود را بازیچه و سرگرمی قرار دادند، و زندگی
دنیا، آنها را مغرور ساخته؛ و با این
قرآن)، به آنها یادآوری کن، تا گرفتار عواقب شوم اعمال خود نشوند؛ و در
قیامت جز
خدا، نه یاوری دارند، و نه شفاعت‌کننده‌ای؛ و (چنین کسانی هر گونه عوضی بپردازند، از آنها پذیرفته نخواهد شد. آنها کسانی هستند که به سبب اعمالی که انجام داده‌اند گرفتار شده‌اند؛ نوشابه‌ای از آب سوزان و عذاب دردناکی برای آنهاست؛ به سزای این که
کفر می‌ورزیدند و
آیات الهی را انکار می‌کردند).)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: فرقی که بین کلمه حرام و
بسل وجود دارد این است که حرام هم ممنوع به حکم را شامل می‌شود و هم ممنوع قهری را، و اما
بسل تنها به معنای ممنوع قهری است، و از همین جهت خدای تعالی می‌فرماید:
(اُولئِکَ الَّذِینَ اُبْسِلُوا بِما کَسَبُوا) یعنی آنان کسانی هستند که به جرم گناهانشان، از ثواب عمل نیک‌شان هم محروم شده‌اند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تُبْسَلَ»، ص۱۱۷.
