تفسیر کریم خان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تفسیر
کریم خان اثـر
حاج محمدکریم خان (۱۲۲۵ - ۱۲۸۸ ق) فرزند
ابراهیم خان کرمانی مؤسس
مکتب رکنیه از شاخه‌های
شیخیه (
آل ابراهیمی) می‌باشد.
تـفـسـیـر مورد بحث شامل رسائل و مجلدات چندگانه به
زبان عربی و
فارسی به شیوه کلامی و روائی و اسـتدلالی است و بخشی از
علوم قرآنی و
تفسیر و
تاویل آیات قرآن کریم را دربرمی‌گیرد که بعضی از آن رساله‌ها و مجلدات عبارتند از:
۱)
اعجاز قرآن کریم، به زبان عربی، در یک مجلد. مـؤلـف در ایـن اثـر خـود، مفصلا وجوه اعجاز قرآن را بیان نموده و اقوال متقدمین را در این باب مطرح کرده است. این تفسیر در ۱۳۵۴ ق طبع گردیده است.
۲) تـفـسیر سوره مبارکه حجرات: در یک مجلد به زبان عربی شامل تفسیر
سوره حجرات است به شیوه ادبی، روائی و کلامی. در ۱۳۸۱ ق در مجموعه تفسیرهای وی طبع گردیده است.
۳) تقویم اللسان، در یک مجلد به زبان عربی و شیوه روائی و کلامی. شـامـل عـلـوم مختلف قرآن دارای یک مقدمه و ده باب و یک خاتمه که مؤلف در مقدمه خویش اسـتـدلالـی مـفـصل در
تحریف قرآن نموده سپس به
علم قرائت و احوال حروف و مخارج و سایر مسائل مطروحه در علوم قرآنی پرداخته است. این رساله در ۱۳۵۴ ق در
کرمان طبع گردیده است.
۴) تفسیر قرآن، در یک مجلد به زبان عربی شامل بخشی از قرآن. مؤلف در این اثر خود به تفسیر و تاویل بعضی از مشکلات و
متشابهات قرآن پرداخته و در شناخت بواطن و بواطن بطون آیات قرآن
کریم ژرف کاوی کرده است. و نیز بعضی از قراءآت
قراء را شرح داده است. کل این اثر در چهارده هزار سطر طبع گردیده است.
۵) تـفسیر بسم اللّه الرحمن الرحیم به زبان عربی، نسخه اصل در کتابخانه آل ابراهیمی در
کرمان محفوظ است.
۶) رساله موجز اعجاز قرآن به زبان عربی. این اثر در ۱۳۵۴ ق به طبع رسیده است.
۷) تفسیر آیه و ما ارسلنا من رسول و لا نبی
در یک مجلد به
زبان فارسی. این اثر در ۱۳۸۶ ق طبع گردیده است.
۸) تفسیر آیه ما ننسخ من آیة او ننسها نات بخیر منها او مثلها
در یک مجلد به زبان فارسی. این اثر در ۱۳۸۶ ق طبع گردیده است.
۹) تفسیر آیه یوم کان مقداره خمسین الف سنة
در یک مجلد به زبان عربی. در سال ۱۲۶۱ ق چاپ سنگی شده است.
۱۰) تفسیر آیه ثم یعرج الیه فی یوم کان مقداره الف سنة
در یک مجلد به زبان عربی. این اثر هم چاپ سنگی گردیده است.
مجموعه تفسیرهای یاد شده و غیره از مؤلف به سبک کلامی و استدلالی با بهره‌گیری از
روایات و احادیث
ائمه معصومین (علیهم‌السّلام) انجام گرفته است. و نـیـز از جمله تفسیرهای جنجالی می‌باشد که شاهد آن از نیمه اول
قرن سیزدهم هجری به بعد بوده‌ایم که بین دو جریان فکری یعنی مکتب
شیخی و
متشرعه درگرفته است.
هـریـک از فـریـقین به
قرآن کریم و
آیات مورد نظر خویش و احادیث نبوی و روایات ائمه (علیهم‌السّلام) در اثـبـات اعـتقادات خویش استناد نموده و در صدد دفاع از مکتب خود برآمده‌اند، مفسران شیخی مـسـائل مـورد خلاف مانند
معاد جسمانی و
روحانی و
برزخ و
معراج و مقام
امام (علیه‌السّلام) و نقش رابط
فقهاء و کیفیت
خلقت آسمان و
زمین و
انسان و غیره را با
توسل به آیات و روایات مورد نظر خویش
تفسیر و
تاویل می‌کنند.
از تفسیرهای موافق شیخیه تفسیر غنائم العارفین و تفسیر
سیدکاظم رشتی، از تفسیرهای مخالف شـیـخیه در این قرن تفسیر
شهید ثالث، تفسیر
مجمع المطالب و منتهی المرب و تفسیر صالحی برغانی را می‌توان نام برد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرن سیزدهم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۷.
