تعلیق درون سندی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از اصطلاحات کاربردی در علم درایه (
حدیث‌شناسی)، «تعلیق» است. تعلیق به معنای «افتادگی در آغاز سند بدون هیچ نشانه‌ای» است.
در همین راستا، افتادگی در سند، به سه صورت است:
الف. افتادگی در ابتدای سند: اگر در یک
کتاب حدیثی، افتادگی در ابتدای
سند روایت وجود داشت و هیچ نشانه‌ای هم دالّ بر این‌که افتادگی وجود دارد نبود، به آن تعلیق گفته می‌شود.
ب. افتادگی در میان سند که به آن حدیث،
منقطع می‌گویند.
ج. افتادگی در انتهای سند که به آن حدیث،
مرسل می‌گویند.
گاه این نوع افتادگی در سند، به منظور اختصار در نگارش رخ داده است. نویسندگان کتاب‌ها، برای این‌که متن کتاب طولانی و ملال‌آور نشود، در بسیاری از موارد، به نگارش اختصاری روی می‌آوردند که با این کارشان، علاوه بر تندنویسی، در میزان استفاده از کاغذ و قلم هم صرفه‌جویی می‌شد.
مثلاً سند دو روایت پیاپی ذیل را ملاحظه کنید:
۱.
محمد بن یعقوب الکلینی رَضِیَ اللهُ عَنْهُ عن اَبی علی الاَشْعَری عن الحسن بن علی الکُوفی عن عَبَّاس بن عَامر عن اَبانِ بن عُثْمانَ عن الفُضَیل بن یَسار عن اَبی جعفر (علیه‌السّلام) قال: ... » .
۲. و عن
علی بن ابراهیم عن اَبیه و عبدالله بن الصَّلْت جَمیعاً عن حَمَّاد بن عیسی عن حریز بْنِ عبدالله عن زُرارة عن اَبی جعفر (علیه‌السّلام) قال: ... ».
در سند روایت دوم تعلیق شکل گرفته است؛ چرا که با اعتماد به سند روایت اول، نام «محمد بن یعقوب کلینی» از ابتدای سند دوم حذف شده است. البته چنین تعلیق‌هایی به مُسند بودن روایت ضربه نزده و روایت می‌تواند در صورت ثقه بودن راویان دیگر، از صحت و اعتبار برخوردار باشد.
پایگاه اسلام کوئیست تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۱۹
