• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تعظیم (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اظهار عظمت و بزرگداشت چیزی؛ از اسباب تقدیم لفظ را تعظیم (اسلوب ادبی قرآن) گویند.



تعظیم و بزرگداشت، یکی از اسباب تقدیم و تاخیر است؛ مانند مقدم ساختن لفظ جلاله «الله» در آیات ذیل:
۱. (من یطع الله والرسول)؛
۲. (ان الله وملائکته یصلون علی النبی…)؛
۳. (والله ورسوله احق ان یرضوه)؛
۴. (انما ولیکم الله ورسوله والذین آمنوا).


تعظیم از معرفت نسبت ‌به مقامی و یا چیزی حاصل می‌گردد، به این معنا که اگر کسی انسان یا مقامی را برتر از خود دانست در برابر او در مقام بزرگداشت و تکریم می‌ایستد. امام‌ خمینی یکی از آداب مهم قرائت قرآن را که موجب نورانیت قلب می‌شود، تعظیم قرآن می‌داند بدون شک شرط اساسی حصول انس با قرآن و ایجاد زمینه برای ارتباط با این کتاب الهی، این است که انسان به عظمت و شکوه قرآن پی ببرد و بداند کلام الهی که تجلی ذاتی خداوند است، در ذیل عنایت و لطف حضرت حق، برای هدایت بندگان، از مراتب عالی (لدینا لعلی حکیم) به مراحل دانی (نزل الیهم) تنزل یافته و خداوند در قالب حروف و اصوات به میان بشر فرستاده است چرا که کشف حقیقت قرآن قبل ‌از تنزل او برای احدی جز ذات پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ممکن نیست. از منظر امام ‌خمینی عظمت هر کلام یا کتابی مستلزم درک عظمت وجوهی چون عظمت متکلم و کاتب آن، عظمت مطالب آن، عظمت رسول و واسطه‌ آن، عظمت وقت ارسال و کیفیت ارسال آن و عظمت حافظ و نگهبان آن است. ایشان بر این عقیده است که همه وجوه عظمت، به وجه اعلی در قرآن کریم موجود است البته امام ‌خمینی معتقدند بعضی از این امور ذاتاً و جوهرا در عظمت دخیل‌اند و بعضی عرضاً و بالواسطه و بعضی کاشف از عظمت می‌باشند. ازاین‌رو سالک اگر از عظمت حق‌تعالی و سعه رحمت و بسط نعمت و مغفرت و غفران حق در قلبش جلوه کند فطرت مخموره او را دعوت به احترام و تعظیم می‌کند به اعتقاد امام‌ خمینی مانع و آفت تعظیم حق‌تعالی و قرآن، غرور است که صفت شیطانی است؛ لذا سالک باید از این رذیله به‌دور باشد تا تعظیم قرآن را ادراک کند.
[۱۲] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۱۴۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



۱. نساء/سوره۴، آیه۶۹.    
۲. احزاب/سوره۳۳، آیه۵۶.    
۳. توبه/سوره۹، آیه۶۲.    
۴. مائده/سوره۵، آیه۵۵.    
۵. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۵۱.    
۶. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۴۰.    
۷. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۸. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۹. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۸۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۰. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۳۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۱۱. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۳۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۱۲. خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۷، ص۱۴۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تعظیم (اسلوب ادبی قرآن)».    
• دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار