تعدی از حکم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله،
آیات مرتبط با تعدی و تجاوز از احکام الهی بررسی می‌شوند.
نهی خداوند، از
تجاوز به
حدود خدا و شكستن
حریم احكام الهى:
۱. «أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلى نِسائِكُمْ هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتابَ عَلَيْكُمْ وَ عَفا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى اللَّيْلِ وَ لا تُبَاشِرُوهُنَّ وَ أَنْتُمْ عاكِفُونَ فِي الْمَساجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَقْرَبُوها ...؛
آمیزش جنسی با همسرانتان در شب
روزه داري حلال است، آنها لباس شما هستند و شما
لباس آنها. (هر دو زينت يكديگر هستيد و باعث حفظ يكديگر) خداوند مي‌دانست كه شما به خود
خیانت مي‌كرديد (و اين كار را كه ممنوع بود بعضا انجام مي‌داديد) پس
توبه كرد بر شما و شما را بخشيد. اكنون با آنها آميزش كنيد و آنچه را خدا بر شما مقرر داشته طلب نمائيد. بخوريد و بياشاميد تا رشته سپيد
صبح از رشته سياه (شب) براي شما آشكار گردد، سپس روزه را تا
شب تكميل كنيد، و در حالي كه در مساجد مشغول اعتكاف هستيد با زنان آميزش نكنيد، اين مرزهاي الهي است، به آن نزديك نشويد....»
۲. «... تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَعْتَدُوها وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛
... اينها حدود و مرزهاي الهي است، از آن، تجاوز نكنيد! و هر كس از آن تجاوز كند، ستمگر است.»
۳. «يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلادِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ فَإِنْ كُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَكَ وَ إِنْ كانَتْ واحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَ لِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِنْ كانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِها أَوْ دَيْنٍ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ لا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعاً فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ... وَ لَكُمْ نِصْفُ ما تَرَكَ أَزْواجُكُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُنَّ وَلَدٌ فَإِنْ كانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِها أَوْ دَيْنٍ وَ لَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ وَلَدٌ فَإِنْ كانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُمْ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِها أَوْ دَيْنٍ وَ إِنْ كانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَ لَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ فَإِنْ كانُوا أَكْثَرَ مِنْ ذلِكَ فَهُمْ شُرَكاءُ فِي الثُّلُثِ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصى بِها أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَارٍّ وَصِيَّةً مِنَ اللَّهِ ... ء تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ ... وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ ناراً خالِداً فِيها ...؛
خداوند به شما درباره فرزندانتان سفارش مي‌كند كه (از ميراث) براي
پسر به اندازه سهم دو
دختر باشد و اگر فرزندان شما (دو دختر و) بيش از دو دختر بوده باشد دو سوم ميراث از آن آنها است و اگر يكي بوده باشد نيمي (از ميراث) از آن او است، و براي
پدر و
مادر او (كسي كه از
دنیا رفته) هر كدام يك ششم ميراث است اگر فرزندي داشته باشد و اگر فرزندي نداشته باشد و (تنها) پدر و مادر از او
ارث برند براي مادر او يك سوم است و اگر او برادراني داشته باشد، مادرش يك ششم مي‌برد (و پنج ششم باقيمانده براي پدر است) (همه اينها) بعد از انجام وصيتي است كه او كرده است و بعد از اداي
دین است - شما نمي‌دانيد پدران و مادران و فرزندانتان كداميك براي شما سودمندترند اين فريضه الهي است و خداوند
دانا و
حکیم است. و براي شما نصف ميراث زنانتان است اگر آنها فرزندي نداشته باشند و اگر فرزندي براي آنها باشد يك چهارم از آن شماست پس از انجام وصيتي كه كرده اند و اداي دين (آنها)، و براي زنان شما يك چهارم ميراث شما است اگر فرزندي نداشته باشيد و اگر براي شما فرزندي باشد يك هشتم از آن آنها است، بعد از انجام وصيتي كه كرده ايد و اداي دين، و اگر مردي بوده باشد كه
کلاله (
خواهر يا برادر) از او ارث مي‌برد يا زني كه
برادر يا خواهري دارد سهم هر كدام يك ششم است (اگر برادران و خواهران مادري باشند) و اگر بيش از يك نفر باشند آنها شريك در يك سوم هستند پس از انجام وصيتي كه شده و اداي دين، بشرط آنكه (از طريق
وصیت و
اقرار به دين) به آنها ضرر نزند اين سفارش خدا است و خدا دانا و
بردبار است. اينها مرزهاي الهي است، و هر كس خداوند و پيامبرش را
اطاعت كند، (و قوانين او را محترم بشمرد) خداوند وي را در باغهايي از
بهشت وارد مي‌كند كه همواره،
آب از زير درختانش جاري است، جاودانه در آن مي‌ماند، و اين، پيروزي بزرگي است! و آن كس كه نافرماني خدا و پيامبرش را كند و از مرزهاي او تجاوز نمايد، او رادر آتشي وارد مي‌كند كه جاودانه در آن خواهد ماند....»
۴. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحِلُّوا شَعائِرَ اللَّهِ وَ لَا الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ لَا الْهَدْيَ وَ لَا الْقَلائِدَ وَ لَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَ رِضْواناً وَ إِذا حَلَلْتُمْ فَاصْطادُوا وَ لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَ التَّقْوى وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ؛
اي كساني كه ايمان آورده ايد شعاير الهي (و مراسم
حج را محترم بشمريد و مخالفت با آنها) را حلال ندانيد و نه ماه حرام را، و نه قربانيهاي بينشان، و نشاندار، و نه آنها كه به قصد
خانه خدا براي بدست آوردن
فضل پروردگار و خشنودي او مي‌آيند، اما هنگامي كه از احرام بيرون آمديد صيد كردن براي شما مانعي ندارد، و خصومت به جمعيتي كه شما را از آمدن به
مسجد الحرام (در سال
حدیبیه) مانع شدند نبايد شما را وادار به تعدي و تجاوز كند و (همواره) در راه نيكي و پرهيزگاري با هم
تعاون كنيد و (هرگز) در راه گناه و
تعدی همكاري ننمائيد و از خدا پروا كنيد كه مجازاتش شديد است.» بنا بر اينكه «برّ»، «تقوا»، «إثم» و «عدوان» ذكر عام پس از خاصّ موارد احكام واجب ياد شده در آيه باشد.
۶. «وَ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ؛
و آنها كه عهد الهي را پس از محكم كردن ميشكنند، و پيوندهائي را كه خدا دستور برقراري آن را داده قطع مي‌كنند: و در روي زمين
فساد مينمايند،
لعنت براي آنهاست و بدي (و مجازات) سراي
آخرت!»
آثار تجاوز و تعدی از احکام الهی عبارتند از:
تجاوز از احكام الهى، موجب قرار گرفتن در زمره
ستمکاران:
۱. «... تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَعْتَدُوها وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ؛
... اينها حدود و مرزهاي الهي است، از آن، تجاوز نكنيد! و هر كس از آن تجاوز كند، ستمگر است.»
۲. «... وَ مَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ ...؛
... و هر كس از حدود الهي تجاوز كند به خويشتن ستم كرده....»
تجاوز از احكام الهى، موجب ورود به
جهنّم و
عذاب خفّت‌بار ابدى:
«تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ وَ مَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ ناراً خالِداً فِيها وَ لَهُ عَذابٌ مُهِينٌ؛
اينها مرزهاي الهي است، و هر كس خداوند و پيامبرش را اطاعت كند، (و قوانين او را محترم بشمرد) خداوند وي را در باغهايي از بهشت وارد مي‌كند كه همواره، آب از زير درختانش جاري است، جاودانه در آن مي‌ماند، و اين، پيروزي بزرگي است! و آن كس كه نافرماني خدا و پيامبرش را كند و از مرزهاي او تجاوز نمايد، او رادر آتشي وارد مي‌كند كه جاودانه در آن خواهد ماند، و براي او
مجازات خوار كننده اي است.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۱، ص۵۲، برگرفته از مقاله «حکم»
