تعارض اشتراک و نسخ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تعارض اشتراک و نسخ، تنافی میان احتمال دو حالت اشتراک و نسخ در یک کلام را می‌گویند.

---

تعارض اشتراک و نسخ در جایی است که در یک کلام ، هم نسخ و هم اشتراک ، احتمال داده شود.

---

برای مثال، در حدیثی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمده است: «صلّوا کل یوم بعد الزوال؛ هر روز بعد از زوال، نماز بخوانید» و در حدیثی دیگر بعد از آن آمده است: «طوفوا فی ذلک الوقت؛ بعد از زوال ، طواف انجام دهید»؛ در این مثال، ممکن است لفظ «طواف»؛ برای معنای نماز وضع شده باشد؛ طبق این احتمال، لفظ «طواف» مشترک لفظی بین طواف و صلات است. تایید کننده این احتمال، سخن رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است که فرمود: «الطواف صلوة».
احتمال دیگر آن است که طواف به معنای همان عبادت معهود در حج باشد، که در این احتمال، جمله دوم، جمله اول را نسخ می‌کند.

---

در تعارض بین اشتراک و نسخ ، درباره تقدم و ترجیح هر یک بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ عده‌ای به تقدم نسخ بر اشتراک معتقد شده‌اند، ولی جمهور اصولیون به تقدم اشتراک بر نسخ اعتقاد دارند.

---