• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ظمأ (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ظَمَأ (به فتح ظاء و میم) از واژگان قرآن کریم به معنای عطش و ضَمآن (به فتح ضاد) به معنای عطشان است. در سه آیه از قرآن کریم این کلمه به کار رفته است.



ظَمَأ به معنای عطش و ضمآن به معنای عطشان است. در النهایه ظماء را شدت عطش گفته و اقرب الموارد نسبت آن‌را به قول می‌دهد.
[۵] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده ظما.
راغب اصفهانی گوید: ظِماء (به کسر ظ) فاصله میان دو آب دادن است و ظَماء (به فتح ظ) عطشی است که از آن مدت بوجود آید. از النهایه و غیره روشن می‌شود که مراد فاصله دو آب دادن شتر است.


(ذلِکَ بِاَنَّهُمْ لا یُصِیبُهُمْ‌ ظَمَاٌ وَ لا نَصَبٌ) «این برای آن است که عطشی و رنجی به آنها نمی‌رسد...»
(کَسَرابٍ بِقِیعَةٍ یَحْسَبُهُ‌ الظَّمْآنُ‌ ماءً) «مانند سرابی در بیابان که تشنه آن‌را آب پندارد.»
(وَ اَنَّکَ لا تَظْمَؤُا فِیها وَ لا تَضْحی‌) «تو در آن نه تشنه شوی و نه از حرارت رنج بری.»


در قرآن کریم در سه مورد از این کلمه به کار رفته است که در بالا اشاره شد.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۲۷۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۵۳۹.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۲۸۰.    
۴. ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۱۶۲.    
۵. شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده ظما.
۶. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۵۳۹.    
۷. توبه/سوره۹، آیه۱۲۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۴۰۳.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۴۸.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۴۰.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۳۴.    
۱۲. نور/سوره۲۴، آیه۳۹.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۱۳۰.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۱۸۱.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۵۶.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۴۷.    
۱۷. طه/سوره۲۰، آیه۱۱۹.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۲۲۰.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۳۰۸.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۶۲.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۸۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ظَمَا»، ج۴، ص۲۷۳.    






جعبه ابزار