ترجمه رسالة الطیر (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«رسالة الطیر» یکی از چهار رساله بو علی به زبان
قصه است، بسیار ارزشمند و قابل توجه علما و
دانشمندان واقع گردیده و شروح و ترجمه‌های گوناگون بر آن نوشته شده یکی از کسانی که به ترجمه این رساله همت گماشت احمد بن محمد بن القاسم بن احمد بن خدیو الاخسیکتی ملقب به ذو الفضائل است که در نظم و نثر تبحر فراوانی داشته و بیشتر ادباء و فضلای
خراسان شاگردان وی بودند.
در طول
تاریخ کسانی مانند
غزالی خواستند به سبک
بوعلی منطق الطیر بنویسند ولی در این میان رساله شیخ چشمگیر بوده و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می باشد. یکی از ترجمه های این رساله عربی که به ادبیات بسیار سنگینی نیز نوشته شده است، متعلق به احمد بن قاسم بن احمد بن خدیو اخسیکتی (۴۶۶- ۵۲۸) است. این ترجمه به
زبان فارسی قدیمی بوده و از دقت نسبتا خوبی برخوردار است شاید
ادیب و
شاعر بودن مترجم یکی از دلائل شیوایی و زیبایی ترجمه باشد. لکن در بعضی موارد برای روشن شدن مطلب توضیحاتی را اضافه نموده است برای مثال آنجا که بوعلی می‌گوید: «ویلکم اخوان الحقیقة لا عجب ان اجتنب ملک سوءا او ارتکب بهیمة قبیحا بل العجب من البشر اذا
استغطی علی الشهوات و قد صیغ علی استیشادها صورته او بذل لها الطاعة و قد نور بالعقل جبلته...» اینگونه ترجمه شده است: ای برادران حقیقت هیچ شگفت نبود اگر
فرشته فاحشه نکند و یا
بهیمه و ستوری کار زشت کند، که فرشته آلت
فساد ندارد و بهیمه آلت
عقل ندارد، بلکه شگفت کار آدمی است که فرمان بر
شهوت نشود و متقاضی شهوت در بندد و یا خویشتن سخره شهوت کند با نور عقل... همانطور که ملاحظه می‌شود عبارت فرشته آلت فساد ندارد و بهیمه آلت عقل ندارد، مضاف بر آن چیزی است که مؤلف آورده است لکن برای تبیین مطلب مفید بوده و در ترجمه آورده است، عباراتی از این دست در ترجمه به چشم می‌خورد که شاید خیلی موافق امانت در ترجمه نباشد لکن مطالب به دور از متن و بدون ارتباط با آن نمی‌باشند.
نرم افزار حکیم بوعلی سینا، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
