ترتیب اسانید الکافی (بروجردی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیت الله سید حسین بروجردی بزرگترین
مرجع تقلید جهان
تشیع در عصر خود بود. وی مؤلف کتاب رجالی ترتیب اسانید الکافی می‌باشد.
مرحوم بروجردی (رحمه‌الله) بر حاشیه کتاب
مرآة العقول، ترتیب اسانید کتاب الکافی را با رموزی که بر این کتاب آورده‌اند، مشخص کرده و مقدمه‌ای بر آن نگاشته است. سپس دو نفر از شاگردان ایشان به طور مستقل، اقدام بر استخراج اسناد
الکافی نمودند. کتاب حاضر، یکی از این استخراج‌هاست. مؤلف با مشاهده نواقص و اشکالات موجود در کتاب
تجرید اسانید الکافی و تنقیحها، اقدام به رفع این اشکالات و نواقص در کتاب ترتیب اسانید کتاب الکافی نموده است.
این کتاب، مشتمل بر مقدمه مؤلف شامل زندگی نامه
مرحوم کلینی، بررسی ویژگی‌های کتاب الکافی، بیان طبقات محدثان از زمان صحابیان تا
شیخ طوسی، اسامی راویانی که کتاب الکافی را از مرحوم کلینی روایت کرده‌اند و اسامی راویانی است که مرحوم کلینی در الکافی از آنها روایت نقل کرده و شیخ ایشان به حساب می‌آیند.
در این مقدمه، مرحوم بروجردی (رحمه‌الله) به نقش و جایگاه طبقات رجال حدیث در مشخص کردن اشکال‌های موجود در اسناد و رفع این اشکال‌ها، از جمله سقطها، تصحیف‌ها، قلب‌ها، زیاده و نقصان‌ها، تمییز مشترکات، توحید مختلفات، و تشخیص ارسال موجود در اسناد احادیث، اشاره می‌نماید.
متن کتاب، در دو «مقصد» آورده شده است. در مقصد اول، مؤلف با استناد به اسناد موجود در کتاب الکافی و با توجه به این مطلب که راویانی که در صدر اسناد الکافی واقع شده‌اند، صاحب «کتاب» یا «اصل»اند و مرحوم کلینی، روایت‌ها را از آنها اخذ کرده است، در نتیجه، مؤلف آنها شیخ مرحوم کلینی به حساب می‌آید، طرق مشایخ مرحوم کلینی را که به وسیله آنها،
روایت را در «کتاب» و یا «اصل» خود آورده است تنظیم و ذکر کرده است تا طبقه راویان موجود در اسناد، مشخص گردد. ایشان طبقات رجال از زمان
اصحاب تا شیخ طوسی را در دوازده طبقه گنجانیده است، به طوری که مرحوم کلینی در طبقه نهم
راویان حدیث قرار می‌گیرد. در جای دیگری از مقصد اول، با عنوان «فصل فی الاسانید المبدوة بالمبهمات»، ترتیب اسناد که در صدر آنها «عدة من اصحابنا» به همراه «
احمد بن محمد» آورده شده، مشخص گردیده است.
مقصد دوم کتاب، شامل اسنادی است که در صدر آنها، تعبیر «عدة من اصحابنا» آورده شده و مرحوم کلینی، منظور از «عدة» را در این موارد، مشخص کرده است. این موارد، شامل اسناد سه نفر از راویان طبقه هفتم است که عبارت‌اند از:
احمد بن محمد بن خالد،
احمد بن محمد بن عیسی و
سهل بن زیاد آدمی. ایشان از این سه نفر با واسطه روایت نقل می‌نماید و در نتیجه، شیخ مرحوم کلینی به حساب نمی‌آیند و به همین جهت، ذکر ترتیب روایات آنها در مقصد مستقلی از مشایخ کلینی آورده شده است.
در بیان طریق‌های مختلف هر
راوی، نشانی کامل کتاب الکافی با ذکر جلد، صفحه، نوع کتاب فقهی و غیر فقهی و باب آن، در ستون‌هایی که حاوی این اطلاعات است آورده شده و در ذکر طرق مشایخ مرحوم کلینی، ترتیب اسانید، بر اساس حروف الفبا در اسامی راویان، تنظیم شده است.
در زیر نویس کتاب، مؤلف، نشانی‌های دیگر اسنادی را که در متن کتاب آورده شده، مشخص نموده است. در آخر کتاب،
میرزا حسن نوری، مستدرکات کتاب ترتیب اسانید الکافی را آورده است.
مقدمه
محمد واعظ زاده خراسانی، درباره زندگی مرحوم بروجردی (رحمه‌الله) و بررسی دیدگاه و آثار رجالی ایشان است. نیز در مورد این کتاب، به طور مفصل، توضیحاتی بیان شده است و در نهایت، تصویر بعضی اجازات مشایخ مرحوم بروجردی (رحمه‌الله) به ایشان، آورده شده است.
مقدمه میرزا حسن نوری همدانی، در بررسی خصوصیات این کتاب است. سپس جدولی را بر اساس تطبیق صفحات کتاب الکافی (چاپ سنگی). با چاپ مشهور به آخوندی ارائه شده است.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تألیفات رجالی قرن چهاردهم هجری»، تاریخ بازیابی ۹۵/۲/۲۵.
