تاریخ غیبت کبری (ترجمه افتخارزاده)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«تاریخ
غیبت کبری»
اثر سید محمد صدر ، تحلیلی است از
تاریخ دوران
غیبت کبرای امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از دو منظر روایی و تاریخی که به بیان ویژگی‌های دوران
غیبت کبری، زندگانی شخصی، وظائف الهی، نحوه
غیبت امام علیه‌السّلام و مشاهده آن حضرت در این دوران پرداخته است.
کتاب به
زبان عربی و در
سال ۱۳۹۰ ق نوشته شده است.
مقدمه مترجم به همراه
تمهید و مقدمه‌ای از مؤلف، آغازگر مباحث بوده و مطالب که گزارشی تحلیلی از
غیبت کبرا می‌باشد، در سه بخش و هر بخش در چندین فصل، ارائه شده است.
مستندات این گزارش،
احادیث و
روایات تاریخی
شیعه و
اهل سنت می‌باشد و نویسنده، دو رویکرد را درباره
غیبت کبرا مطرح کرده و نتیجه می‌گیرد رویکردی که قائل به عدم ولادت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف است، قابل پذیرش نیست؛ بلکه طبق احادیث معتبر، او متولد شده و زنده است و در انتظار
ظهور به سر می‌برد.
او سپس ادله امکان وقوع این مسئله را ارائه داده و طی سه فصل، مباحث خود را پی گرفته است.
عناوین این سه فصل عبارتند از:
تاریخ زندگانی امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و صفات و ویژگی‌های او؛ حوادث و مسائلی که درعصر
غیبت کبرا عارض
مسلمانان و جوامع انسانی می‌گردد؛
علایم ظهور .
نویسنده تقسیم
غیبت امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف به دو نوع
غیبت صغرا و
کبرا را از ویژگی‌های منحصر به فرد ایشان دانسته و یادآور شده است که این خصوصیت، جز با عقیده شیعه
امامیه درباره ایشان صدق نمی‌کند.
وی در ادامه، به بررسی زندگی شخصی امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در عصر
غیبت و خصوصیات و صفات او در این دوران پرداخته و رویدادها و حالات جوامع انسانی و اسلامی در
زمان غیبت را از دو دیدگاه
جامعه شناسی و روایی بررسی کرده است.
بخش پایانی کتاب، مشتمل بر متن دو نامه امام مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، به
شیخ مفید و تحلیل سندی و محتوایی آن است.
از ویژگی‌های کتاب، طبقه بندی و تقسیم منظم مطالب در
تبیین شقوق و بخش‌های مختلف آن، توام با
دقت نظر می‌باشد.
مقدمه مترجم به دنبال تبیین
فلسفه شناخت بوده و در پی پاسخ دادن به این سؤال است که آیا تصورات و اندیشه‌های انسانی و به دنبال آن عمل‌های برخاسته از آن‌ها، در
اختیار ماست و یا آنکه شناخت ما معلول این عوامل بوده و حرکت ما، به دنبال شناخت ما، برنامه‌ای از پیش طرح شده است.
تمهید، به دنبال
اثبات این است که
حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف دارای دو گونه
غیبت بوده و این خصوصیت، جز با عقیده امامیه درباره آن حضرت
تطبیق نمی‌کند.
نویسنده بعد از آوردن نمونه‌ای از احادیثی که پیرامون
غیبت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف
روایت شده، دو برداشت ممکن از آن‌ها را بیان کرده است:
۱- موافق با عقیده غیر امامیه: مهدی علیه‌السّلام کسی است که در زمان خود
تولد یافته و
زمین را از
عدل پرخواهد کرد. طبق این عقیده، دو
غیبت از یکدیگر جدا بوده و در فاصله بین دو
غیبت، حضرت بر مردم
آشکار شده و ظهور بعد از
غیبت دومی خواهد بود.
۲- موافق امامیه: مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف از روز تولدش در
قرن سوم، تا هنگام ظهور زنده می‌باشد.
وی، پس از بررسی مجموع روایات، برداشت نخست را رد نموده و به سؤالات مطرح شده در این زمینه پاسخ داده است.
نویسنده در مقدمه خود، معتقد است که مسلمین در دوران
فترت غیبت کبری ، در شرایطی دشوارتر از زندگی دیگر پیروان ادیان آسمانی بسر برده و با برشمردن و توضیح ویژگی‌های زیر، آن را دشوارترین دوره زندگی بشریت دانسته است:
۱- قطع ارتباط کلی از رهبر
۲- حاکمیت ظلم و جور
۳- شدت و وضوح امتحان الهی
بخش اول به بررسی تاریخ زندگی شخصی امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف در دوران
غیبت کبری و خصوصیات و صفاتی که ایشان بدان‌ها متصف می‌باشند پرداخته است.
نویسنده، پس از تحلیل مفهوم اساسی
غیبت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و دو نظریه پنهانی
جسم و پنهانی شخصیت و عنوان، وظایف امام علیه‌السّلام را پس ظهور برشمرده و زندگی خصوصی ایشان از قبیل
ازدواج ، مکان و جایگاه زندگی، نام فرزندان و محل سکونت آن‌ها را بررسی کرده است.
وی برای دیدار با حضرت، اهداف و مقاصدی را برشمرده و برای هر یک مثالی زده است؛ از قبیل:
۱- هدایت و راهنمایی یک فرد و ملحق ساختن او به دوستداران و یاران حضرت.
۲- کمک کردن یکی از دو طرف دعوا
۳- حل برخی از مسائل مشکلی که علما از حل آن‌ها عاجز شده‌اند و...
دوم اختصاص دارد، به
تدوین و بررسی رویدادها و حالاتی که مجتمع انسانی به طور عام و جامعه اسلامی به طور خاص دارا می‌باشند؛ بر حسب آن چه در روایات آمده و نیز آن چه قواعد عامه مقتضی آن است.
نویسنده، پس از بررسی و جداسازی روایات و به دست آوردن قواعدی کلی برای فهم آن‌ها، وضعیت فرد و جامعه را از نظر تدین و تعهد اسلامی و رویدادهای مربوط به آن، طبق اخبار پیشگویی آینده، از دو جنبه مهم، مورد ارزیابی قرار داده است: ۱- قواعد عمومی ۲-
اخبار و روایات.
وی
اعتراف به وجود بقیة الله علیه‌السّلام و پیشوایی ایشان را از مهم‌ترین تکالیف اسلامی دوران
غیبت دانسته و این امر را به عنوان یک اصل پذیرفته است.
سوم، به تحلیل علائم ظهوری و بررسی دقیق، منظم و جامع آن‌ها در پرتو روشی منتقدانه پرداخته است.
مؤلف مفهوم شرایط ظهور را از چند جهت مورد بررسی قرار داده است:
۱- فرق شرایط با علائم
۲- معنی و تعداد شرایط ظهور از جمله وجود طرح و برنامه عادلانه کامل، وجود
رهبر و پیشوایی شایسته و یاران همکار.
۳- ارتباط شرایط ظهور با برنامه ریزی الهی.
۴- برنامه ریزی ویژه الهی برای ایجاد و پیدایش رهبر.
وی بعضی از علائم، از قبیل
مسخ شدن برخی از افراد و پیدا شدن صورت و سینه‌ای در
خورشید و... را با در نظر گرفتن ضوابط سندی، قابل
اثبات ندانسته و با این حال معتقد است، از بعضی از آن‌ها می‌توان معانی دقیق رمزی بدست آورد و یا با موارد دیگر، تطبیق نمود.
کتاب توسط
سید حسن افتخارزاده به فارسی ترجمه شده و تحت اللفظی ترجمه شدن آن، از سلاست و روانی متون کاسته است.
فهرست تفصیلی مطالب و مصادر مهم، در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها توسط مترجم، به توضیح یا تبیین مطالب پرداخته است.
در موارد مهمی که منابع مورد استفاده مؤلف، کتب خطی و یا طبع قدیم بوده، مدارک روایات طبق چاپ‌های جدید و متداول، توسط مترجم در پاورقی‌ها افزوده شده است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
