بیاض (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَيَاض (به فتح باء) و
بِیض (به کسر باء) جمع ابیض از
واژگان قرآن کریم به معنای سفیدی است. و بَیض (به فتح باء) جمع بیضه به معنای تخم مرغ است.
بیاض و
بیض به معنای سفیدی است.
(یَوْمَ تَبْیَضُ وُجُوهٌ وَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ) (آن
عذاب عظيم روزى خواهد بود كه چهره‌هايى سفيد، و چهره‌هايى سياه مى‌گردد.)
ابیضّ از افعال آن است مثل
(وَ اَمَّا الَّذِینَ ابْیَضَّتْ وُجُوهُهُمْ) (و امّا آنها كه چهره‌هايشان سفيد است،)
و ابیض وصف است مثل
(الْخَیْطُ الْاَبْیَضُ) بیضاء مؤنّث ابیض می‌باشد
(وَ نَزَعَ یَدَهُ فَاِذا هِیَ بَیْضاءُ لِلنَّاظِرِینَ) (و دست خود را در گريبان فرو برد و بيرون آورد، و در برابر بينندگان سفيد و نورانى بود.)
بِیض (بکسر اول) جمع ابیض است
(وَ مِنَ الْجِبالِ جُدَدٌ بِیضٌ) (و از كوهها نيز به لطف پروردگار راه‌هايى آفريده شده سفيد)
راغب گوید: به تخم مرغ به جهت سفید بودنش بیضه گویند و جمع آن بیض (بفتح اول) است
در وصف
حوریان بهشتی آمده
(کَاَنَّهُنَ بَیْضٌ مَکْنُونٌ)از آیه
(وَ ابْیَضَّتْ عَیْناهُ مِنَ الْحُزْنِ) (و چشمان او از اندوه سفيد شد)
بدست می‌آید که بینائی
حضرت یعقوب از بین رفته بود، بعضی‌ها گفته‌اند با بیاض عین مقداری از بینائی باقی می‌ماند،
المیزان در ردّ این سخن گوید: آیه ۹۳ همین سوره که می‌گوید: این پیراهن مرا ببرید و به صورت پدرم بیندازید که بینا می‌شود دلیل آن است که بینائی وی از بین رفته بود.
مخفی نماند: آیه صریح است در اینکه سفیدی چشم یعقوب معلول حزن بود. آمدن مژده
یوسف نیز توام با سرور بود لذا سرور سبب شده که بتدریج چشم حضرت یعقوب صحت یابد چنانکه آیه: ۹۳ و ۹۶ از آن خبر می‌دهد علی هذا معجزه‌ای در کار نبوده چشم یعقوب هم بکلّی از بین نرفته بوده، این یک مداوای عجیبی است که
قرآن روشن می‌کند.
گفتیم که در باره حوریان بهشتی آمده
(کَاَنَّهُنَ بَیْضٌ مَکْنُونٌ) نظیر این آیه، آیه
(وَ حُورٌ عِینٌ کَاَمْثالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ)(و همسرانى از حورالعين دارند•همچون مرواريد در صدف پنهان.)
و آیه
غِلْمانٌ لَهُمْ کَاَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَکْنُونٌ(و پيوسته بر گِردشان نوجوانانى براى خدمت آنان گردش مى‌كنند كه همچون مرواريدهاى پوشيده در صدفند.)
است.
جمله اسمیّه دالّ بر دوام است قهرا دالّ بر حال نیز می‌باشد اگر گفتیم: زید قائم است یعنی اکنون در حال قیام است، اگر جمله‌های اسمیّه را در سه آیه فوق دالّ بر حال بدانیم معنی این می‌شود که اکنون مانند تخم مرغ مکنون‌اند نتیجه این می‌شود: حوریان و
غلمان فعلا مانند تخم مرغ مکنون‌اند و چنانکه تخم مرغ نهان در زیر سینه مرغ، چیزی در آن نیست و به تدریج مبدّل به جوجه می‌شود، حوریان و غلمان نیز که از اعمال آدمی بوجود می‌آیند به تدریج مبدّل به حوری شده و در
آخرت (حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِی الْخِیامِ) (حوريانى كه در خيمه‌هاى بهشتى مستورند.)
می‌شوند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بیض»، ج۱، ص۲۵۲.
