بِالْحَقِّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بِالْحَقِّ: (بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ)تعبیر
«بِالْحَقِّ» اشاره به این است که آنچه در اینجا آمده، خالی از هرگونه خرافات و اباطیل و اساطیر و مطالب غیر واقعی است. تلاوتی است توام با حق، و عین واقعیت. و در سوره
«روم» ممکن است دو معنا داشته باشد: یکی توام بودن آفرینش با حق و قانون و نظم؛ و دیگر این که: هدف آفرینش هدف حقی بوده است و البته این دو تفسیر با هم منافات ندارند. در صورت اول
«باء» در
«بِالْحَقِّ» برای مصاحبت است، و در صورت دوم به معنای
«لام».
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با بالحق:
(نَتْلُوا عَلَيْكَ مِن نَّبَإِ مُوسَى وَفِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ) (ما از داستان
موسی و
فرعون به درستی بر تو می‌خوانیم، برای گروهی که
ایمان می‌آورند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه من تبعیض را می‌رساند، و کلمه بالحق متعلق است به کلمه نتلوا و معنایش این است که: ما بعضی از اخبار موسی را برایت تلاوت می‌کنیم تلاوتی که متلبس به لباس حق باشد. پس هر چه تلاوت می‌شود از ناحیه ما و به
وحی ما است، بدون اینکه
شیطان در القای آن ذره‌ای مداخله داشته باشد، ممکن هم هست که متعلق به کلمه نبا باشد که در این صورت معنی چنین می‌شود: ما پاره‌ای از اخبار موسی و فرعون را بر تو می‌خوانیم، در حالی که آن اخبار متلبس به حق است و هیچ شکی در آن نیست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(أَوَلَمْ يَتَفَكَّرُوا فِي أَنفُسِهِمْ مَا خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَأَجَلٍ مُّسَمًّى وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ بِلِقَاء رَبِّهِمْ لَكَافِرُونَ) (آیا آنان با خود نیندیشیدند که
خداوند، آسمان‌ها و
زمین و آنچه را میان آن دو است جز بحق و در جهت هدف مهمی و برای زمان معیّنی نیافریده است؟! ولی بسیاری از مردم
رستاخیز و لقای پروردگارشان را منکرند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از حق بودن خلقت آسمان‌ها و زمین، و آنچه بین آن دو است، - و خلاصه حق بودن همه عوالم محسوس- این است که: خلقت آن عبث و بی نتیجه نبوده، که موجود شود و بعد معدوم گردد، و دوباره موجود گشته و سپس معدوم شود، بدون اینکه غرضی و هدفی از آن منظور باشد، پس خدای تعالی اگر عالم را خلق کرده به خاطر غایت و نتیجه‌ای بوده که بر خلقت آن مترتب می‌شده.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بالحق»، ص۹۴.
