بشارت در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بشارت ،
خبر سرورانگیز، امیدبخش و مورد انتظار است.
بشارت،
مصدر ثلاثی مجرد بر وزن فعالة است. برخی
ریشه آن را (بُشر) به معنای سرور می‌دانند
که به آن بُشری نیز می‌گویند.
معادل آن در فارسی
مژده و خبر خوش است.
در
تفاوت بشارت و خبر گفته شده: بشارت خبر سرورانگیزی است که برای اولین بار داده می‌شود.
بر مبنای این اشتقاق برخی مفسران کاربرد بشارت در خبرهای ناگوار را کاربردی استعاری و برای ریشخند
یا
مجاز با رابطه
تضاد بیان کرده‌اند
که همراه
قرینه به کار می‌رود: «فَبَشِّرهُم بِعذاب اَلیم».
برخی دیگر اشتقاق این
واژه را از (بَشرة) به معنای
ظاهر پوست گرفته
و بر همین اساس بشارت را عبارت از هر‌خبر خوش یا غم‌انگیزی که
اثر آن در
چهره نمایان شود می‌دانند؛
اما با وجود این همگان، کاربرد آن را در خبرهای خوش پذیرفته‌اند.
این مفهوم در
قرآن با مشتقاتی چون بُشْری، مُبَشِّر، بَشیر و... به کار رفته است. استبشار نیز به معنای درخواست سروری است که از بشارت حاصل می‌شود.
در قرآن با مجموعه‌ای نسبتاً انبوه از مژده، برمی‌خوریم که یا در مقام بیان حادثه‌ای
شگفت ذکر شده است
یا در قالب اخباری که پس از دوره‌ای انتظار،
نجات از
اندوه ، رنج و
ترس را برای مؤمنان در این
جهان یا آن جهان بیان کرده است
یا با
هدف امیدآفرینی و حرکتزایی، از وقوع حادثه‌ای شادی‌بخش خبر می‌دهد.
در
کتاب مقدس نیز شاهد بشارتهایی از این قبیل هستیم؛ ترسیم آینده‌ای روشن برای جهان و تحقق
امنیت و
عدالت همگانی،
بشارت ملکوت
خدا که به ایمانداران خواهد رسید
و رؤیای
اورشلیم آسمانی
بخشی از آن است؛ همچنین درباره تولد
اسماعیل (علیه‌السلام)
و پدید آمدن ۱۲رئیس از او،
تولد
اسحاق و به وجود آمدن پادشاهان امتها از وی
، برانگیخته شدن پیامبری از میان برادران
بنی اسرائیل و آمدن
فارقلیط پس از
عیسی (علیه‌السلام) نیز وعده‌هایی وجود دارد،
افزون بر این واژه
انجیل نیز به معنای مژده و خبر خوش است
و مبشران در عهد جدید موظف‌اند پیام انجیل را به آنان که نجات نیافته‌اند اعلام‌کنند.
طرح مسئله بشارت با خصلتی پیشگویانه در قرآن برای عربهای عصر نزول که با کاهنان مرتبط بودند، امری آشنا به شمار می‌رفت؛ بدین صورت که این گروه در
میدان نبرد برای
تشویق و تحریک جنگجویان شرکت کرده، گاه مردم را از وقوع خیری که به زودی رخ می‌داد خبر می‌دادند.
بشارت به ظهور پیامبری در میان عربها از برخی کاهنان نقل شده بود.
با چنین ذهنیتی اهل
مکه از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌پرسیدند: آیا به سبب ارتباط با خداوند از خشکسالی و گرانی اجناس در
آینده نیز خبر دارد؟ در پاسخ آن‌ها این آیه فرود آمد: «قُل لا‌اَملِکُ لِنَفسی نَفعًا ولا ضَرًّا اِلاّ ما شاءَ اللّهُ و‌لَو‌کُنتُ اَعلَمُ الغَیبَ لاَستَکثَرتُ مِنَ الخَیرِ و ما‌مَسَّنِیَ السّوءُ اِن اَنَا اِلاّ نَذیرٌ و بَشیرٌ لِقَوم یُؤمِنون».
الاتقان فی علوم‌القرآن؛ ارشادالعقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم، ابی السعود؛ اسباب النزول، واحدی؛ البرهان فی علوم القرآن؛ بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ التعریفات؛ تفسیر‌راهنما؛ تفسیر القرآنی للقرآن؛ التفسیر‌الکبیر؛ تفسیر‌مخزن العرفان در علوم قرآن؛ تفسیر المنار؛ التفسیر المنیر فی العقیدة و‌الشریعة و‌المنهج؛ تفسیر‌نمونه؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، ثعالبی؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ رحمة‌من‌الرحمن فی تفسیر و اشارات القرآن؛ السیرة النبویه، ابن‌هشام؛ عمدة الحفاظ فی تفسیر اشرف الالفاظ؛ فرهنگ فارسی؛ فی ظلال القرآن؛ قاموس الکتاب المقدس؛ الکافی؛ کتاب مقدس؛ الکشاف؛ کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار؛ لغت‌نامه؛ لسان‌العرب؛ المبسوط فی فقه الامامیه؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ مجموعه آثار، استاد مطهری؛ معجم‌الایمان المسیحی؛ معجم الفروق اللغویه؛ معجم اللاهوت الکتابی؛ معجم مقاییس اللغه؛ مفردات الفاظ القرآن؛ المفصل فی تاریخ‌العرب قبل الاسلام؛ موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و‌العلوم؛ المیزان فی تفسیر القرآن.
دائرة‌المعارف قرآن کریم، مقاله بشارت.
