• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

برّ - به فتح و کسر باء (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: برّ (ابهام‌زدایی).

بَرّ (به فتح باء و تشدید راء) از واژگان قرآن کریم به معنای خشکی است. بَرّ (به فتح باء و تشدید راء) به معنای احسان‌کننده نیز به کار رفته است. بِرّ (به فتح باء و تشدید راء) نیکی آمده و ریشه هر سه تا یکی است. از مشتقات این کلمه در قرآن کریم عبارتند از؛ أَبْرار (به فتح الف و سکون باء) و بَرَرَة (به فتح باء و راء) که هر دو به معنای نیکو کاران‌ است.



بَرّ: در سه معنای زیر به کار رفته است: بَرّ به معنای خشکی، بَرّ به معنای احسان‌کننده و نیکوکار و به بِرّ به معنای نیکی و خوبی است.




۲.۱ - بر به فتح باء

بَرّ در آیات قرآن کریم در معانی ذیل به کار رفته است:

۲.۱.۱ - خشکی

بَرّ به معنای خشکی است. مثل‌؛
(هُوَ الَّذِی یُسَیِّرُکُمْ فِی‌ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ) «او کسی است که شما را در خشکی و دریا راه می‌برد.»

۲.۱.۲ - احسان کننده

بَرّ به معنای احسان‌کننده و نیکوکار است. مثل‌؛
(اِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِیمُ) «حقّا که اوست صاحب احسان وسیع و مهربان.»
و مثل‌ (وَ بَرًّا بِوالِدَتِی وَ لَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّاراً شَقِیًّا) «مرا به مادرم نیکوکار گردانید و جبّار و شقی نگردانیده.»

۲.۲ - بر به کسر باء

بِرّ به معنای نیکی و خوبی است. مثل‌؛
(اَ تَاْمُرُونَ النَّاسَ‌ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ اَنْفُسَکُمْ) «آیا مردم را به نیکی دستور می‌دهید و خود را از یاد می‌برید.»

۲.۳ - نکته مهم

برّ به معنی اوّل، اسم و به معنی دوّم، صفت و به معنی سوّم مصدر است.
راغب در مفردات می‌گوید: برّ (به فتح اول) خشکی، از این معنی توسّع به نظر آمده لذا، به توسّع در خیر برّ (به کسر اول) گفته شده است. و خلاصه اینکه معنای اصلی کلمه خشکی است و چون خشکی توأم با وسعت است بدان سبب به نیکی وسیع برّ (به کسر اوّل) و به بسیار نیکی کننده برّ (به فتح اوّل) گفته‌اند.

۲.۴ - ابرار

أَبْرار به معنای نیکو کاران‌ است.
(اِنَ‌ الْاَبْرارَ لَفِی نَعِیمٍ) (به يقين در آن روز نيكان در بهشت پر نعمتند.)

۲.۵ - بررة

بَرَرة به همان معنی نیکوکاران است. مثل‌؛
(بِاَیْدِی سَفَرَةٍ کِرامٍ‌ بَرَرَةٍ) (والا مقام و فرمانبردار و نيكوكار.)


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۱۸۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۱۱۴.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت- الحسینی، ج۳، ص۲۱۸.    
۴. یونس/سوره۱۰، آیه۲۲.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان،ج۱۰، ص۳۶.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۴۹.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۵۳.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی،ج۱۱، ص۲۷۹.    
۹. طور/سوره۵۲، آیه۲۸.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۵.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۲.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۵۲.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۵۳.    
۱۴. مریم/سوره۱۹، آیه۳۲.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۴۷.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۶۲.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۹۳.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۶۵.    
۱۹. بقره/سوره۲، آیه۴۴.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۱۵۰.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۲۲۷.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۱۵.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۱۵۴.    
۲۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۱۱۴.    
۲۵. انفطار/سوره۸۲، آیه۱۳.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۷.    
۲۷. النعمة طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۳۷.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۷۲.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۳.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۵۵.    
۳۱. عبس/سوره۸۰، آیه۱۶.    
۳۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۸۵.    
۳۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان،ج۲۰، ص۲۰۲.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۳۲۹.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۶۵.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۰۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بر»، ج۱، ص۱۸۰.    






جعبه ابزار