• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ایجاب قضیه حملیه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ایجاب قضیه حملیه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای حکم به ثبوت محمول برای موضوع است.


ایجاب از اقسام کیف قضیه و ایجاب قضیه حملیه، ملحق‌ کردن محمول به موضوع و ربط‌ دادن صفتی یا مفهومی به مفهوم دیگر است؛
[۱] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۷۰.    
به بیان دیگر، حکم به ثبوت محمول برای موضوع را ایجاب قضیه حملیه می‌گویند؛
[۲] صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی، ص۳۲۵.    
[۳] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۲۰.    
[۴] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۸۹.    
مانند: زید عادل است. در این مثال به ثبوت عدالت برای زید حکم شده است.
[۵] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۳۹.    
[۶] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ص۱۵.    

قطب‌الدین شیرازی می‌گوید: هر قضیه حملی، مشتمل بر سه جزء باشد،
[۷] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، منطق المشرقیین، ص۶۵.    
موضوع و آن محکوم‌علیه باشد در آن و محمول و آن محکومٌ‌به و نسبت محمول به موضوع اعنی حکم به صدق او بر آن، و آن را ایجاب خوانند؛ مانند: الانسان ماش».
[۸] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۵۴.
[۹] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۷۹.    
[۱۰] ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۷۰.
[۱۱] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۸۶.
[۱۲] ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معيار العلم في فن المنطق، ص۹۰.
[۱۳] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۵۲.


در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات.    
• ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة.    
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، منطق المشرقیین.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۲۷۰.    
۲. ↑ صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی، ص۳۲۵.    
۳. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۲۰.    
۴. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۸۹.    
۵. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۳۹.    
۶. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، ص۱۵.    
۷. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، منطق المشرقیین، ص۶۵.    
۸. ↑ شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ص۵۴.
۹. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۷۹.    
۱۰. ↑ ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۷۰.
۱۱. ↑ قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۸۶.
۱۲. ↑ ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معيار العلم في فن المنطق، ص۹۰.
۱۳. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۵۲.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ایجاب قضیه حملیه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۳۰.    




جعبه ابزار