امّی (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أُمّی (به ضم الف و تشدید میم) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای درس نخوانده و کسی که نوشتن بلد نیست می‌باشد که در بیان
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص شخصیت
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و
حبّ و
بغض خویش بکار رفته است.
أُمّی به معنای فردی که درس نخوانده و نوشتن بلد نیست می‌باشد. به‌همین جهت
راغب در
مفردات می‌گوید: امّی کسی است که خواندن و نوشتن بلد نیست و از
قطرب نقل کرده که «
امیّه» به معنی
جهالت است و «امی» از آن معنی است.
• در
المیزان اشاره کرده است: «امّی» به
مادر خویش منسوب است. زیرا مهربانی مادر مانع شده که فرزندش را به دست
معلّم بسپارد و در نزد خودش نگاه داشته است.
این کلمه فقط سه بار در «نهج البلاغه» آمده است و هر سه درباره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) چنان‌که فرموده: «انّ الذی انبّئکم به عن النّبی الامّی (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم).»
در موردی دیگر فرموده‌اند: «و انعم الفکر فیما جاءک علی لسان النبی الّامی (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم).»
درباره حبّ و بغض خویش فرموده: «لو ضربت خیشوم المؤمن بسیفی هذا علی ان یبغضی ما ابغضنی ... و ذلک انّه قضی فانقضی علی لسان النبّی الامّی (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) انه قال یا علی لا یبغضک مؤمن و لا یحبک منافق.»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «امّی»، ص۷۶.
