العمید فی علم التجوید (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«العمید فی علم التجوید» نوشته شیخ محمود علی بسة، استاد بخش قرائات دانشکده
زبان عربی دانشگاه الازهر است که به زبان عربی نگاشته شده است.
نویسنده در این کتاب به یکی از علوم مرتبط با
قرآن کریم ؛ یعنی علم التجوید می‌پردازد. تعریف
علم تجوید ، موضوع، واضع و فائده آن، اهمیت تلقی و فراگیری قرآن و طریقه اداء و
احکام آن از حافظان قرآن، مراتب
قرائت ،
حکم استعاذه ، تعریف نون ساکنه و
تنوین و فرق بین این دو و نیز احکام و اقسام هریک، اظهار حلقی،
ادغام ،
اقلاب ،
اخفاء حقیقی،
مخارج حروف (تعریف
مخرج، راه شناخت
مخرج حرف، اختلاف علماء در عدد
مخارج حروف)، صفات
حروف و
اختلاف علماء در شماره صفات،
مد و
قصر ،
تفخیم و
ترقیق ،
وقف و
ابتداء از جمله موضوعاتی است که در این کتاب بدانها پرداخته شده است. در خاتمه کتاب هم نویسنده به بیان برخی از امور که انجام آنها در قرائت
حرام است نظیر تغنی به قرآن و غیره پرداخته و حالات سلف صالح را به هنگام
ختم قرآن کریم یادآور شده است.
کتاب مشتمل بر گفتاری از محقق کتاب، مقدمه مؤلف و ۲۷ درس، بخش تمرینات عمومی و نیز یک خاتمه می‌باشد:
الدرس الاول: فی المقدمات العامة لعلم للتجوید.
الدرس الثانی: فی المقدمات الخاصة بعلم التجوید.
الدرس الثالث: فی تعریف النون الساکنة و التنوین و الفرق بینهما و احکامهما و اقسامهما.
الدرس الرابع: فی الاظهار الحلقی.
الدرس الخامس: فی الادغام بقسمیه و الاظهار المطلق.
الدرس السادس: فی الاقلاب. الدرس
السابع: فی الاخفاء الحقیقی.
الدرس الثامن: فی الکلام علی
حرف الغنة المشددة و علی الغنة بصفة عامة.
الدرس التاسع: فی المیم الساکنة.
الدرس العاشر: فی لام التعریف.
الدرس الحادی عشر: فی لام الفعل و الاسم و
الحرف و الامر.
الدرس الثانی عشر: فی
مخارج الحروف.
الدرس الثالث عشر: فی صفات
الحروف.
الدرس الرابع عشر: فی بقیة صفات
الحروف.
الدرس الخامس عشر: فی المثلین و المتقاربین و...
الدرس السادس عشر: فی المد و القصر.
الدرس السابع عشر: فیما یخالف الحرز من الاحکام من قصر المنفصل من طریق المصباح و روضة ابن المعدل.
الدرس الثامن عشر: فی المد العارض للسکون و اقسامه و احکامه...
الدرس التاسع عشر: فی المد البدل و المد اللازم.
الدرس العشرون: فی التفخیم و الترقیق.
الدرس الحادی و العشرون: فی اقسام الراء...
الدرس الثانی و العشرون: فی استعمال
الحروف و...
الدرس الثالث و العشرون: فی الوقف و الابتداء
الدرس الرابع و العشرون: فی اثبات
حروف المد و حذفها...
الدرس الخامس و العشرون: فی بیان المقطوع و الموصول.
الدرس السادس و العشرون: فی بیان هاء التانیث...
الدرس السابع و العشرون: فی همزتی الوصل و القطع. در پایان هریک از این دروس تمریناتی مرتبطبا همان درس، جهت خودآزمایی آمده است. در بخش «تمرینات عامه» هم تمریناتی مرتبط با کل دروس ارائه شده ارائه گردیده است. فهرست مطالب کتاب نیز در انتهای کتاب درج شده است.
نویسنده کتاب آقای شیخ محمود علی بسة، استاد بخش قرائات دانشکده زبان عربی دانشگاه الازهر می‌باشد و آقای
محمد الصادق القمحاوی از علمای الازهر به شرح، تعلیق، ضبط و تحقیق این کتاب پرداخته است.
این کتاب در قطع وزیری با جلد شومیز در ۱۹۹ صفحه برای بار نخست در
سال ۱۴۲۵ ه- ۲۰۰۴ م از سوی انتشارات «دار العقیدة» قاهره به چاپ رسیده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
