• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

السر الوجیز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی معروف به علامه حلّی، فقیه و متکلم شیعه در قرن هشتم هجری است، وی بیش از ۱۲۰ کتاب در رشته‌های مختلف علمی‌ نگاشته از آن جمله تفسیر السر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز می‌باشد. وی در گسترش فقه شیعه نقشی مهم داشت و نیز مبانی کلامی و اعتقادی شیعه را با تکیه با مبانی عقلی تبیین کرد.



السر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز اثـر جـمـال الـدین ابومنصور الحسن (۶۴۸ - ۷۲۶ ق) فرزند سدیدالدین المطهر حلی معروف به علامه حلی، از بزرگان و مشاهیر علمای شیعه.
عـلامـه حـلی در استبصار سلطان خدابنده نقش اساسی داشت و عامل مؤثر در تشیع او بود و در سال ۷۰۸ ق سکه به نام ائمه (علیه‌السّلام) زد و جهان اسلام را از بدعت خلافت که پس از وفات پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برپا گشته بود نجات داد.


‌ایـن تفسیر که نام آن را به اختلاف نقل نموده‌اند: السر الوجیز و القول الوجیز و التیسیر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، به شیوه کلامی نگاشته شده است.
‌امـروزه نـسخه‌های متفرق و متعددی از آن در کتابخانه‌های ایران و عراق در دست است از جمله نـسـخـه کـهـن کـتابخانه سید عبدالحسین الحجة آل طباطبائی حائری در کربلا که امروزه نزد فرزندش سید علی الحجة آل طباطبائی محفوظ است.


عـلامـه حـلـی دارای دو تفسیر دیگر نیز هست :
۱) ایضاح مخالفة السنة لنص الکتاب و السنة، حر عاملی در امل الامل شیوه مفسر را در این تفسیر چنین وصف نموده است: مفسر روش عجیبی را در این تفسیر پیموده است وی در تفسیر هر آیه و کلمه مخالفت‌های اهل سنت را از وجوه مختلفی بیان می‌نماید.
‌ایـن تـفسیر در چند جلد نوشته شده که فقط تا پایان مجلد دوم (آخر سوره آل عمران) در دست است و سایر مجلدات آن از کتب مفقوده شیعه می‌باشد.
۲) نهج الایمان فی تفسیر القرآن، این تفسیر در یک جلد و به شیوه ادبی و کلامی و تلخیص و جمع بین سه تفسیر مهم: مجمع البیان، التبیان و الکشاف بوده است و مؤلف از آن در خلاصة الاقوال نام برده است ولی فعلا موجود نیست.
[۱۰] خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۲۶۹.
[۱۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، مصفی المقال فـی مـصـنـفی علم الرجال، ص۱۳۱.
[۱۷] شفیعی، محمد، مفسران شیعه، ص۱۱۲.
[۱۸] عامر، الحلو، معجم الدراسات القرآنیة، ص۱۱۸.



۱. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعة، ج۵، ص۳۹۶.    
۲. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۷.    
۳. شیخ حرعاملی، محمدبن حسن، امل الامل، ج۲، ص۸۱.    
۴. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۱۴، ص۱۲۵.    
۵. العزاوی، عباس، تاریخ العراق بین احتلالین، ج۱، ص۵۴۶.    
۶. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعه، الحقائق الراهنة فی المائة الثامنة، ص۵۲.    
۷. ابن حجرعسقلانی، احمد بن علی، الدرر الکامنة فی اعیان المائة الثامنة، ج۲، ص۱۸۸.    
۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة، ج۱۲، ص۱۷۰.    
۹. علامه حلی، حسن بن یوسف، رجال، ص۲.    
۱۰. خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۲۶۹.
۱۱. افندی، عبدالله بن عیسی، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۵۸.    
۱۲. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۳۴۶.    
۱۳. ابن حجرعسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۳۱۷.    
۱۴. یوسف بن احمد، لؤلؤة البحرین، ص۲۱۰.    
۱۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، مصفی المقال فـی مـصـنـفی علم الرجال، ص۱۳۱.
۱۶. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۳۰۳.    
۱۷. شفیعی، محمد، مفسران شیعه، ص۱۱۲.
۱۸. عامر، الحلو، معجم الدراسات القرآنیة، ص۱۱۸.
۱۹. خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۱۷۱.    
۲۰. اردبیلی، محمدبن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۳۰.    
۲۱. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۹، ص۲۶۷.    



سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرن هشتم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۵/۲.    






جعبه ابزار